Lütfen Bekleyiniz...

Demans Nedir? Demans Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Son Güncelleme Tarihi: 05.04.2023
Demans Nedir? Demans Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
İçindekiler

    Demans Nedir?

    Hafızaya, düşünme yetisine ve sosyal becerilere etki eden semptomlar olarak tanımlayabileceğimiz demans, birçok türden oluşmaktadır. Daha net açıklayacak olursak, demans tek bir hastalığın ismi değildir; hafıza ve zihinsel yetilerin bozukluğu sonucu ortaya çıkan hastalıkların hepsine verilen genel isimdir. Demans hastalıklarının yaklaşık %70’inden sorumlu olan Alzheimer demansı, en sık rastlanan tür olarak öne çıkar. Alzheimer demansının ardından en sık rastlanan demans türü ise hastanın geçirdiği bir felç (inme) sonucunda ortaya çıkan vasküler demanstır. 

    Halk arasında bunama olarak da bilinen bu hastalığın isim kökeni Latinceden gelen mens kelimesidir. Mens Latincede zihin anlamını taşırken, demans ise zihnin yitirilmesi anlamına gelir. Demanslar bir anda ortaya çıkmaz. Bununla birlikte, hastalığın belirtileri de yavaş yavaş kendini gösterir ve ilerleyicidir. Ancak bazı demanslar, vücuttaki bir maddenin eksikliği veya bir yan etkiye bağlı olarak gelişir. Bu şekilde ortaya çıkan demanslar genellikle ilerleyici değildir.  

    Demans Hastalıkları Nelerdir?

    Demans teşhisi konulan bazı hastalıkların kesin tedavisi bulunmaz ve bu hastalıklara yakalanan bireyler bir daha eski haline dönemez. Diğer yandan tedavi ile düzelebilen demans hastalıkları da bulunur (Örneğin, tiroid hastalıkları).

    Genel olarak demans hastalıklarını ise şu şekilde sıralayabiliriz: 

    • Alzheimer hastalığı

    • Menenjitler

    • Damar tıkanıklığına bağlı olarak ortaya çıkan demans (vasküler)

    • Huntington hastalığı

    • Parkinson hastalığına bağlı olarak ortaya çıkan demans

    • Lewy cisimcikli demans

    • Wernicke-Korsakoff sendromu (WKS)

    • Frontotemporal demans (FTD)

    • Creutzfeldt-Jacob hastalığı (deli dana hastalığı)

    • Normal basınçlı hidrosefali

    • Anemi (Kan hastalıkları) 

    • Vitamin eksiklikleri (B12, B1, B6 eksiklikleri gibi)

    • Tümör

    • Frengi (Sifiliz)

    • AIDS

    • Hormon hastalıkları (şeker hastalığı, tiroit bezi hastalıkları, böbrek üstü bezi hastalıkları gibi)

    Demans ve Alzheimer Arasındaki Fark Nedir?

    Demans tek bir hastalık ismi değildir; hafıza ve zihinsel yetilerin bozukluğu sonucu ortaya çıkan ve beyinde değişikliklere yol açan hastalıkların hepsine verilen genel isimdir. Alzheimer ise demans hastalıkları arasında en sık görülen türdür. 

    Demans Belirtileri Nelerdir?

    Demans hastalıkları çok farklı belirtilerle kendini gösterebilir. Ayrıca, hastalığın ilerleyen dönemlerinde birbirine benzer belirtiler ve bulgular görülebilir. Demansın en yaygın belirtisi ise hasta tarafından kısa süre önce edinilen bilgilerin dahi unutulmasıdır. Bunun yanı sıra, bir kişinin demans hastası olarak nitelendirilebilmesi için temel fonksiyonların en az iki tanesinde bozulma aranır. Bu fonksiyon bozukluklarını ise şu şekilde sıralayabiliriz: 

    • Hafıza kaybı, yeni edinilen bilgiyi dahi unutma,

    • İletişim ve dil bakımından bozulma,

    • Muhakeme ve karar verme süreçlerinde bozukluk,

    • Görsel algı bozukluğu,

    • Odaklanma ve dikkat etme yetisinde bozukluk.

    Kendinizde veya bir yakınınızda bu bozuklukları görüyor ve demans hastalıklarına yakalandığınız şüphesini taşıyorsanız, vakit kaybetmeden alanında uzman bir doktora görünmenizde fayda vardır. Demans hastalıklarının büyük bir bölümü ilerleyicidir; dolayısıyla şikâyetlerin başlamasının ardından hasta giderek kötüleşir. Bu aşamada ihmal etmeden bir doktora görünmek, hastalığın tedavisi için son derece büyük bir önem arz etmektedir. 

    Demans Türleri Nelerdir?

    İlerleyici niteliğe sahip demansları şekilde sıralayabiliriz: 

    Alzheimer Hastalığı: Alzheimer hastalığına yol açan nedenler kesin olarak bilinmemektedir. Bu alanda çalışmalar yapan uzmanlar, Alzheimer hastalığının ebeveynlerden çocuklara aktarılabilen üç genin mutasyonu sonucu ortaya çıktığını ileri sürmüştür. Alzheimer hastalığında birkaç farklı gen rol almakla beraber, apolipoprotein E4 (APOE) Alzheimer riskini artıran önemli bir gen olarak öne çıkmaktadır.    

    Vasküler Demans: Demans türlerini araştıran bireyler ‘’vasküler demans nedir?’’ sorusunu fazlasıyla merak etmektedir. Vasküler demans, en yaygın ikinci demans türü olup beyne kan sağlayan damarların hasar görmesi sonucu ortaya çıkar. Vasküler demansın en sık görülen belirtileri ise yavaş düşünme, problem çözme, odaklanma ve düzen konusunda fonksiyon bozukluklarıdır. 

    Frontotemporal Demans: Demansın bu türü, genellikle davranış, kişilik ve dil ile ilişkili alanların bulunduğu beynin ön ve temporal loblarında yer alan sinir hücrelerinin parçalanmasına (dejenerasyonu) bağlı olarak gelişen bir hastalık grubudur. Frontotemporal demans söz konusu olduğunda görülebilen yaygın belirtiler; davranış ve kişilik değişikliği, muhakeme, yargı, hareket ve dilde bozulmadır. 

    Lewy Cisimciği Demansı: Lewy cisimleri, beyinde yer alan balon biçimindeki anormal protein yığınları olarak tanımlanabilir. Lewy cisimciği demansı söz konusu olduğunda görülebilen yaygın belirtiler; uykuda rüya görürken hareket etmek, halüsinasyonlar (var olmayan şeyleri görmek), dikkat ve odak problemleridir. 

    Karışık Demans: Demansı olan 80 yaş ve üstü beyinlerde yapılan geçmiş otopsi çalışmaları sayesinde, Alzheimer hastalığı, vasküler demans ve Lewy cisimciği demansı gibi pek çok faktörün bir arada bulunabildiği görülmüştür. Karışık demans söz konusu olduğunda, görülebilen belirtiler ve bunların tedaviyi nasıl etkilediğini saptayabilmek adına yapılan çalışmalar ise devam etmektedir.  

    Demans Teşhisi Nasıl Yapılır?

    Demansın teşhisi için özel bir test bulunmamaktadır. Yapılacak klinik incelemelerin ardından doktor, birtakım sorular içeren bir test uygulayabilir. Bu aşamada, eğer başka hastalıklara dair bir şüphe de mevcutsa, kan testi veya beyin görüntüleme testleri de talep edilebilir.  

    Demansın Tedavisi Var Mıdır?

    İlerleyen demans türlerinin tedavisi çoğu zaman mümkün değildir, ancak semptomları kontrol altında tutmanın bazı yolları vardır. 

    İlaçlar

    Demans belirtilerini ve şikâyetlerini geçici olarak iyileştirmek için kullanılan ilaçları şu şekilde sıralayabiliriz:

    • Memantin 

    • Kolinesteraz inhibitörleri

    • Diğer ilaçlar: Uyku bozuklukları, halüsinasyonlar, depresyon ve ajitasyon gibi hastalıkları tedavi edebilmek için doktorunuz tarafından ilaçlar verebilir.

    Terapiler ve İlaçsız Tedaviler

    Bir uzmandan yardım alıp evinizi nasıl daha güvenli hale getireceğinizi öğrenebilirsiniz. Bununla birlikte, değişen davranışlar söz konusu olduğunda bu durumla nasıl başa çıkabileceğiniz konusunda da yardım alabilirsiniz. Buradaki asıl hedef, çeşitli kazaların önüne geçmek,  davranışları yönetmek ve demansın ileri süreçlerine hazırlanmaktır.  

    Bunun haricinde, çevre düzenlemesine önem verebilirsiniz. Örneğin gürültü ve dağınıklığı azaltmak, demans hastalarının daha kolay odaklanmasını sağlar ve bu sayede hasta daha kolay çalışabilir. Ayrıca bıçak gibi güvenliğiniz bakımından tehdit unsuru olabilecek nesneleri gizleyebilirsiniz. 

    Son olarak, görevleri basitleştirmek de uygulanabilecek yöntemlerden biridir. Buradaki amaç, görevleri daha kolay adımlara bölerek başarıya daha kolay ulaşmaktır.

    Hızlı Randevu Al
    Bizimle İletişime Geçin

    İlgili İçerikler
    Ara Onlıne Randevu
    Canlı Destek
    -
    Canlı Destek