Albino (Albinizm) Hastalığı Nedir?
Sağlık Rehberi
Lütfen Bekleyiniz...
Ferritin Nedir? Ferritin Düşüklüğü ve Ferritin Yüksekliği
İçindekiler
Ferritin Nedir?
Demir, insan vücudu için oldukça hayati bir mineraldir. Demir mineralinin en önemli görevi ise vücudun hemoglobin üretmesini sağlamaktır. Dolayısıyla demir eksikliği bulunan kişilerde hemoglobin üretimi de azalır ve kırmızı kan hücreleri yeterince oksitlenemez. Kırmızı kan hücreleri ise kanda en yoğun miktarda bulunan hücrelerdir. Kırmızı kan hücrelerinden kasıt ise eritrositler ve alyuvarlardır. Eritrositler ise vücutta bulunan oksijeni ve karbondioksiti taşıyarak gerekli organ ve dokulara taşırlar. Eritrosit hücreleri bu işi yapabilmek için gereksinim duydukları enerjiyi demir mineralinden almaktadırlar. Demir eksikliği ise vücuttaki demir mineralinin normalden çok daha düşük seviyelere inmesi durumudur.
Demir eksikliğinin sonucu olarak kişinin organlarına ve dokularına giden oksijen miktarı azalır. Buna ek olarak kişi kendisini bitkin ve yorgun hisseder. Bu belirtilere genellikle baş dönmesi ve dikkatini belirli bir şeyin üstünde toplayamama gibi semptomlar da eşlik eder. Ferritin ise demir mineraliyle ilişkili bir proteindir. Ferritin bir nevi vücudun demir deposu olarak da adlandırılır. Zira vücuda alınan demir mineralini depolayan ve oradan da vücuda tekrar salınımını sağlayan protein "ferritin" olarak adlandırılır. Ferritin, genellikle hücre yapılarının içinde bulunur ve kanda da düşük miktarda varlığına rastlanır.
Bunun yanında ferritin proteini karaciğerin 3/4’lük bölümünü oluşturan hepatosit hücrelerinde, bağışıklık sistemiyle ilişkili hücrelerde ve kemik iliklerinde bolca bulunmaktadır. Ferritin aynı zamanda vücuttaki demir miktarının ne kadar olduğunu saptamak için de önemli bir protein kompleksidir. Bu sebeple emir eksikliği ve kansızlık gibi şikâyetlerle hastaneye başvuran kişilere ferritin testi yapılmaktadır. Böylelikle vücuttaki demir miktarı ve kapasitesi hakkında detaylı bilgi sahibi olunur.
Yapılan ferritin testi sonucunda eğer ferritinin düşük olduğu saptanırsa bu durum kişide demir eksikliği olduğunu işaret eder. Demir eksikliğine ek olarak, kişinin vücudunda aşırı miktarda demir depolandığı durumlarla da karşılaşılabilir. Bu durumda ise vücuttaki ferritin seviyeleri oldukça yüksek seviyelere çıkar. Vücuttaki ideal ferritin proteini seviyesi kişiden kişiye ve cinsiyete göre değişiklik göstermektedir. Kadınlarda ise ferritin değerinin erkeklere kıyasla ortalama olarak daha düşük olduğu bilinmektedir. Bunun sebebi ise kadınların düzenli olarak âdet kanaması geçirmeleridir. Ferritin değeri için alt sınır erkeklerde ve kadınlarda 20 ml/ng iken üst sınır ise erkeklerde 500 ml/ng, kadınlarda ise 200 ml/ng olarak ortaya konulmuştur.
Ferritin Düşüklüğü Nedir?
Kişiye yapılan ferritin testi sonucunda eğer ferritin değerinin ideal değerin altına düştüğü saptanırsa kişide demir eksikliği olduğundan söz edilebilir. Demir eksikliği ise toplumumuzda yaygın olarak kansızlık ve anemi olarak da bilinmektedir. Zira kişinin vücudunda yeterince demir minerali yoksa bu durum alyuvar hücrelerinin üretimini sekteye uğratır ve demir eksikliğine bağlı olarak kişide kansızlık meydana gelebilir. Bu durum demir eksikliği anemisi olarak adlandırılmaktadır. Demir eksikliği olan kişilerin dokularına ve organlarına yeterli miktarda oksijen taşınamaz. Bunun yanında karbondioksitin dolaşımında da aksaklıklar meydana gelir. Sonuç olarak kişide birçok farklı rahatsızlık ortaya çıkabilir.
Ferritin Düşüklüğü Belirtileri Nelerdir?
Ferritin düşüklüğü bulunan kişiler kendilerini çoğu zaman güçsüz ve halsiz hissederler, sıra dışı bir şekilde toprak ve kireç gibi şeyleri yemek isterler, çok kolay şekilde üşüyebilirler ve gün içinde unutkanlık problemleri yaşayabilirler. Bunlara ek olarak demir eksikliği anemisi yaşayan kişiler saç dökülmesi problemi yaşayabilir, cilt rengi soluk bir hale gelebilir, cinsel isteksizlik, iştahsızlık, depresyon, huzursuz bacak sendromu ve bunlara benzer çeşitli yaşam kalitesini olumsuz etkileyen belirtiler gösterebilirler. Ferritin düşüklüğünün diğer belirtileri ise şunlardır:
- Orta veya daha fazla miktarda ferritin eksikliği yaşayan kişilerin tırnaklarının görünümü değişebilir. Tırnaklar çizgili bir yapıya sahip olur ve çok kolay şekilde kırılabilirler.
- Kişinin vücudunun çeşitli bölümleri sürekli olarak kaşınabilir ve ciltte kuruluk problemi görülür.
- Kişilerin el ve ayakları vücutlarının geri kalanına kıyasla daha fazla üşüyebilir
- Kişinin el ayak parmaklarında uyuşukluk meydana gelebilir.
- Kişi sinirli bir ruh haline bürünebilir.
- Kulak çınlaması problemi yaşanabilir.
- Konsantrasyon bozukluğu ve odaklanmada güçlük görülür.
Ferritin Düşüklüğü Nedenleri Nelerdir?
Vücutta bulunan ferritin proteinin seviyesi kişinin genel sağlık durumuna, cinsiyetine, yaşına, beslenmesine ve daha birçok faktöre göre değişiklik gösterebilir. Ferritin düşüklüğünün en yaygın sebepleri arasında yüksek miktarda çay ve kahve gibi içeceklerin tüketimi, düzensiz ve sağlıksız bir beslenme düzeni, hamilelik, hamilelik sonrası emzirme dönemi ve yemek düzeninde yeterince demir içeren gıdalar dâhil etmemek sayılabilir. Buna ek olarak her ne kadar sağlıklı bir durum olsa da düzenli şekilde adet gören kadınlarda da kanamaya bağlı olarak gerçekleşen ferritin eksikliği görülür. Bu faktörlere ek olarak ferritin düşüklüğüne sebep olabilecek diğer durumlar aşağıda sıralanmıştır:
- Çölyak hastalığı
- C vitamini eksikliği
- Farklı sebeplerden dolayı meydana gelebilecek kan kayıpları
- Çeşitli bağırsak ve mide rahatsızlıkları
- Mide ve bağırsak bölgesinde ortaya çıkmış çeşitli polip, tümör ve benzeri zararlı yapılar
- Sık sık doğum yapmak
- Sağlıksız besin içeriğine sahip olan işlenmiş et ürünlerini sıklıkla tüketmek. Buna ek olarak et yiyen kişilerin eti aşırı pişmiş şekilde yemeleri
- Düşük yapmak
- Kürtaj yaptırtmak
- Kronik hastalıklara sahip olmak
- Ağır yaralanma sonucunda kan kaybetmek
Ferritin Düşüklüğü Tedavisi Nasıl Olur?
Ferritin düşüklüğünün saptanması için doktor tarafından kişinin genel sağlık durumu kontrol edilir ve bu doğrultuda kişiden çeşitli laboratuvar tetkikleri istenir. Bunlardan birisi de ferritin testidir. Kişiye yapılan tetkikler sonucunda eğer ferritin miktarı olması gereken değerin altındaysa derhal tedaviye başlanması gerekir. Tedavinin ilk adımı olarak ferritin eksikliğinin altında yatan sebep tespit edilmeye çalışılır. Örneğin eğer kişinin ferritin eksikliği geçirdiği ağır bir kanamadan kaynaklanıyorsa veya hâlihazırda bir kanaması varsa kanamayı durdurmaya yönelik tedavi uygulanır.
Ek olarak, eğer kişide ülser gibi kanamaya sahip olabilecek hastalıklar varsa veya kişi yoğun kanamalı şekilde adet oluyorsa öncelikle bu durumlar tedavi edilir. Bunun yanında ferritin düşüklüğü herhangi bir hastalıktan kaynaklanmayabilir. Bu durumda doktor hastanın ferritin seviyesini arttırmak için çeşitli ilaçlar ve demir takviyeleri reçete edebilir. Buna ek olarak kişilerin beslenme düzenini de değiştirmeleri ferritin düşüklüğünün tedavisinde etkili olur. Zira demir yapma özelliği bulunan gıdaların tüketilmesi bu durumun düzeltilmesi için çok önemlidir.
Kişiye özellikle aşırı pişmemiş kırmızı et tüketmesi ve çay ile kahve tüketimini sınırlandırması tavsiye edilir. Bunun yanında ferritin düşüklüğü yaşayan kişiler bol miktarda meyve yemeli ve vücuduna C vitamini almalıdırlar. Bunlara ek olarak midye, ıstakoz, kalamar gibi kabuklu deniz hayvanları, yeşil mercimek, yeşil fasulye, peynir, kuru fasulye, nohut, lahana, brokoli, susam, pekmez, tavuk, kırmızı et, kuru baklagiller ve dut gibi çeşitli gıdaların tüketilmesi de ferritin düşüklüğünün tedavisinde önemli bir yer tutar. Demir eksikliği ciddi boyutlara ulaşan veya ilaç kullanımıyla düzenli beslenmenin demir seviyelerini artırmadığı kişilerde ise damardan demir takviyesi yöntemi uygulanabilir. Buna ek olarak kişinin sonuçlarına göre doktor tavsiyesiyle kişiye kan nakli yapılması da gerekli olabilir.
Ferritin Yüksekliği Nedir?
Ferritin seviyesinin yüksek olması vücutta optimum değerden daha fazla demir depolandığına işaret eder. Bu durum tıpkı ferritin düşüklüğü gibi son derece ciddi bir sağlık sorunudur ve derhal tedavi edilmelidir. Vücuttaki yüksek demir miktarı sebebiyle demir zehirlenmesi görülebilir ve bunun sonucu olarak kişinin organlarında çeşitli tahribatlar meydana gelebilir.
Ferritin Yüksekliği Belirtileri Nelerdir?
Ferritin yüksekliği bulunan kişilerde kalp çarpıntısı, yorgunluk, bitkinlik, göğüs ağrısı, eklem bölgelerinde ağrı, kilo kaybı, iştahsızlık, karın ağrısı, cinsel isteksizlik ve cilt renginin koyulaşması gibi belirtiler görülür.
Ferritin Yüksekliği Neden Olur?
Ferritin yüksekliği çoğunlukla genetik yatkınlık ya da altta yatan çeşitli hastalıklar sebebiyle ortaya çıkar. Yüksek miktarda alkol tüketimi, çeşitli karaciğer rahatsızlıkları, hemokromatoz ve benzeri demir metabolizmasını olumsuz yönde etkileyen hastalıklar sebebiyle kişide ferritin yüksekliği görülebilir. Bunun yanında hepatit C, lösemi, hipertiroid ve tip 2 diyabet gibi hastalıklar da vücuttaki ferritin seviyelerinin yükselmesine yol açabilir.
Ferritin Yüksekliği Tedavisi Nasıl Yapılır?
Ferritin yüksekliği tedavisinin yapılması için ilk aşamada bu sorunun sebebi araştırılmalıdır. Bu noktada doktor tarafından kişinin sağlık durumu detaylıca kontrol edilir. Kişinin kullandığı ilaçlar ve sahip olduğu kronik hastalıklar hakkında bilgi edinilir. Eğer ferritin yüksekliği bir hastalık tarafından tetikleniyorsa kişiye öncelikle altta yatan hastalığı tedavi etmeye yönelik bir tedavi uygulanır. Ardından ise ferritin seviyelerinin normalde dönmesi beklenir. Ancak kimi durumlarda ise ferritin yüksekliği herhangi bir hastalığa bağlı olarak meydana gelmez. Bu durumda doktor tarafından hastaya vücuttaki ferritin seviyesini düşürmeye yönelik çeşitli ilaçlar reçete edilir. İlaç tedavisine ek olarak kişinin beslenme düzenini de değiştirmesi tedaviye büyük katkı sağlar. Ferritin seviyesinin normal değerlere dönmesine yardımcı olabilecek kahve ve çay (özellikle yeşil çay) gibi içeceklerin tüketilmesi tavsiye edilebilir. Bunun yanında çinko, magnezyum ve benzeri mineralleri içeren gıdaların veya ilaçların tüketilmesi de ferritin yüksekliği tedavisinde rol oynar. Zira bu mineraller vücuttaki demir emilim oranını düşürmeye yardımcı olurlar. Bunlara ek olarak ferritin yüksekliği yaşayan kişilere egzersiz yapmaları da önerilmektedir. Ferritin yüksekliğine karşı uygulanabilecek bir diğer yöntem ise kan bağışı yapmaktır. Bu şekilde kişinin vücudunda bulunan fazla miktardaki demirin bir kısmı dışarıya atılabilir.
Ferritin Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Ferritin Kaç Olmalı? Ferritin Kaç Olursa Tehlikelidir?
Vücutta bulunması gereken optimum ferritin değeri kadınlarda 20 - 200 ml / ng, erkeklerde ise 20-500 ml / ng arasında değişmektedir. Ferritin miktarı bu değerlerin altına veya üstüne çıktığında kişide çeşitli sağlık problemleri ortaya çıkmaya başlar.
Ferritin Eksikliği Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Ferritin eksikliği tedavi edilmediği durumlarda kişide fiziksel ve zihinsel sorunlara sebep olabilir. Kişide kalp krizi, nefes darlığı, tırnak bozuklukları, üşüme, anksiyete, sinir, konsantrasyon bozukluğu ve bitkinlik gibi olumsuz belirtiler görülebilir.
Ferritin Seviyesi Nasıl Normal Değerde Tutulur?
Ferritin seviyesini optimum seviyede tutmak için en kolay ve etkili yöntem beslenme düzenini değiştirmektir. Bu doğrultuda, kişi mümkün olduğunca vücuttaki demir seviyesini yükseltecek veya düşürecek gıdaları dengeli şekilde tüketmeye çaba harcamalıdır. Gıda yoluyla demir alımının ideal şekilde düzenlendiği durumlarda kişide demir eksikliğinin veya fazlalığının ortaya çıkabilmesinin tek yolu kronik hastalıklar veya genetik yatkınlık gibi durumlardır. Bu kişilerin ise doktor gözetiminde tedaviye başlamaları gerekir.
Hızlı Randevu Al
Bizimle İletişime Geçin
İlgili İçerikler
