Boyun Kütletme Nedir?
Sağlık Rehberi
Lütfen Bekleyiniz...
Gebelikte Şeker Yüklemesi Nedir? Ne Zaman ve Nasıl Yapılır?
İçindekiler
Gebelikte Şeker Yüklemesi Nedir?
Gebelikte şeker yüklemesi işlemi, birçok kişi tarafından detayları merak edilen bir uygulamadır. Bu uygulamaya değinmeden evvel, birkaç temel bilgiyi de ön bilgi olarak vermemiz gerekmektedir. Glikoz, vücudun temel enerji kaynağıdır. Glikoz, fruktoz ve galaktoz olarak isimlendirilen şekerler birleşerek karbonhidrat adı verilen maddeyi oluştururlar. Karbonhidrat içeriği bulunan besinler vücuda alındığı andan itibaren sindirilmeye başlanır ve enzimler aracılığıyla daha küçük parçalara ayrılarak vücut tarafından kullanılırlar.
Bu sistem kimi hastalarda düzenli şekilde işlemez ve çeşitli fonksiyonel bozukluklar görülür. Sık bilinen şeker hastalığı gibi hastalıkların yanında, hayatının önceki bölümünde şeker hastalığına sahip olmayan ancak ilk kez hamileliği esnasında şeker metabolizmasında problemler yaşayan kişiler de bulunmaktadır. Bu durum gebelik diyabeti ya da gestasyonel diyabet olarak adlandırılır.
Şeker (Glikoz) Yükleme Testi Nedir?
Gebelikte şeker yüklemesi testi ile gestasyonel diyabet hastalığını tespit etmek mümkündür. Böylelikle doğacak olan bebeğin ve annenin sağlığını hastalık ilerlemeden korumak mümkün olur. Bu test oral glikoz tolerans testi ya da şeker yüklemesi testi olarak adlandırılır. Test iki ayrı aşamada gerçekleştirilir. İlk başta önceden hazırlanmış bir sıvı anne adayına içirilir. Sıvı vücuda girdikten yaklaşık 1 saat sonra anneden kan alınır ve şeker seviyesi ölçülür.
Anne adayının kan şekeri düzeyine göre bir sonuca varılır ve kişide gestasyonel diyabetin gelişip gelişmediği tespit edilir. Gebelikte şeker yüklemesi testi sadece hamilelik esnasında olumsuz semptomlar fark eden anne adayları tarafından değil, bütün anne adayları tarafından yapılmalıdır. Yapılan test sonucunda gestasyonel diyabete sahip olduğu tespit edilen anne adaylarına doktorları tarafından bir beslenme ve tedavi programı verilir.
Anne adayı doktorunun verdiği tavsiyeleri ve tedavi planını dikkatli bir şekilde takip etmelidir. Böylelikle hamilelik esnasında yaşanabilecek anne adayını ya da doğacak bebeği etkileme ihtimali olan olumsuz komplikasyonların ortaya çıkma ihtimali asgari düzeye indirgenmiş olur. Anne adayı, oral glikoz tolerans testi (OGTT) yaptırdıktan sonra bir süre boyunca yorucu olabilecek fiziksel aktivitelerden kaçınmalı ve doktorunun tavsiye edeceği süre boyunca herhangi bir gıda tüketmemelidir.
Gebelikte Şeker Yüklemesi Neden Yapılır?
Farklı bir şeker hastalığı türü olan gestasyonel diyabet, genellikle hamileliğin 20. haftasından sonra kendisini göstermeye başlar. Daha erken dönemde tespit edildiği vakalarda ise şeker hastalığının hamilelik öncesi dönemde ortaya çıktığı söylenebilir. Zira kimi zaman hamilelik esnasında yaşanan hormonsal değişiklikler sebebiyle altta sinsi şekilde ilerleyen hastalıklar aniden daha belirgin hale gelebilmektedir. Bu sebeple kesin bir tanı koyabilmek için anne adayına şeker yüklemesi testi (OGTT) yapılması gerekir. Gebelik sırasında yapılan şeker yüklemesi testi ile gestasyonel diyabet hastalığı gün yüzüne çıkarılabilir.
Gebelikte Şeker Yüklemesi Ne Zaman Yapılır?
Anne adaylarına hamileliğin 20. haftasından başlayan süreçten itibaren şeker yüklemesi testi uygulandığını söylemek mümkündür.
Gebelikte Şeker Yüklemesi Kaçıncı Haftada Yapılır?
Hafta olarak ifade edecek olursak, testin en sık yapıldığı aralık hamileliğin 24 ile 28. haftaları arasıdır. Eğer anne adayının kan şekeri 140 mg / dL ya da bu seviyenin üzerinde çıkarsa kişiye bir test daha uygulanır. Kişiye verilen sıvı miktarı arttırılır ve uygulanan ikinci testin sonucuna göre kişide gestasyonel diyabet olup olmadığı net bir şekilde ortaya konulmuş olur.
Gebelikte Şeker Yüklemesi Nasıl Yapılır?
Gebelikte şeker yüklemesi işlemi bu işe yetkin olan herhangi bir sağlık kuruluşunda yapılabilir. Kişiye öncelikle 50 gramlık şeker içeriği bulunan 150 ml hacmindeki bir sıvı verilir. Kişi bu sıvıyı ağız yoluyla tüketir ve yaklaşık 1 saat boyunca hastanede bekler. Gereken süre tamamlandıktan sonra kişinin kanında bulunan şeker miktarının ölçümü yapılır. Kan şekeri değeri ölçüm sonuçlarına göre 140 ml'nin altında çıkarsa bu durum kişide herhangi bir risk bulunmadığını işaret eder.
Fakat değer 140 veya üzerinde çıkarsa kişide gestasyonel diyabet (gebelik diyabeti) bulunma ihtimali oldukça yüksektir. Bu durumda anne adayına bir test daha yapılır. Bu sefer kişinin vücuduna 50 gram yerine 100 gramlık bir şeker yüklemesi yapılır. Glikoz tolerans testi olarak da adlandırılan bu testte anne adayı 100 gramlık sıvıyı tükettikten sonra yaklaşık 3 saat boyunca hastanede beklemek durumundadır. Bu 3 saatlik süreç içerisinde kişiye 4 ayrı test uygulanır.
Aralıklı olarak yapılan bu testlerde çeşitli referans noktaları mevcuttur. Şeker yüklemesinin ardından başlayan ilk saatte desilitrede 180 ml üzeri, ikinci saatte desilitrede 155 ml üzeri, üçüncü saatte ise desilitrede 140 ml üzeri kan şekeri seviyelerine ulaşılıyorsa ve bu değerler aşılıyorsa kişide gebelik diyabeti vardır denilebilir. Eğer yapılan 4 testin en az 2 tanesinde normalin dışında sonuçlar alındıysa, kişide gebelik diyabetinin mevcut olduğu ortaya çıkmış olur.
Gebelik Şekeri Anne Adayı ve Bebek İçin Ne Gibi Riskler Barındırır?
Öncelikle; kişide mevcut olan şeker hastalığının gebelik öncesinden başlayıp başlamadığı tespit edilmelidir. Zira gebelik esnasında başlayan şeker hastalığı ile gebelik dışı süreçlerde gelişen şeker hastalığının bebek ve anne adayı üzerinde yarattığı etkiler farklı olacaktır. Genel itibariyle gebelik esnasında ortaya çıkan şeker hastalığının, gebelik öncesi ortaya çıkan şeker hastalığına kıyasla daha az risk barındırdığı söylenebilir. Fakat bu bilgi, gebelik esnasında ortaya çıkan şeker hastalığının ciddi bir durum olduğu gerçeğini değiştirmemektedir.
Anne adayı mutlaka test yaptırmalı ve kendisine bulunan şeker hastalığının sebebini ve türünü öğrenmelidir. Ardından da bu hastalığa yönelik bir tedavi süreci başlar. Tedavi edilmeyen durumlarda anne adayı olan kadınlarda çeşitli zehirlenmeler görülebilir. Bununla birlikte yüksek tansiyon, prematüre doğum (erken doğum) veya düşük gibi istenmeyen durumların ortaya çıkma ihtimalinde artış yaşanabilir. Hamilelik sırasında şeker hastalığı olan anne adaylarından doğan bebeklerde genellikle ciddi anormallikler görülmez.
Ancak hastalığın ortaya çıkardığı düzensizlikten dolayı bebek olması gerektiğinden çok daha kilolu bir şekilde doğabilir. Bu durumda anne adayı doğal bir şekilde doğum yapamaz ve böylelikle sezaryen yöntemine başvurulması gerekebilir. Ancak eğer tedaviye zamanında başlanırsa ve tedavi planı olması gerektiği gibi düzgün şekilde uygulanırsa anne adayına ve bebeğe yönelik riskler minimum seviyeye inecektir. Bunun yanında kişi düzenli olarak doktor gözetiminde glikoz seviyesini ölçtürmeli ve muayenelerini aksatmamalıdır. Ortaya çıkabilecek diğer olumsuz semptomlar aşağıda sıralanmıştır:
- Bebek fazla kilolu şekilde doğabilir.
- Bebeğin vücut gelişiminde orantısızlıklar meydana gelebilir ve bunun sonucunda sezaryen doğum yapılması gerekebilir.
- Beyinde ve merkezi sinir sisteminde çeşitli anomaliler ortaya çıkabilir.
- Bebekte ileri aşamalarda çeşitli kalp hastalıkları ortaya çıkabilir.
- Kimi durumlarda bebek olması gerektiğinden daha küçük bir şekilde dünyaya gelebilir.
- Akciğerler olması gerektiği gibi gelişemeyebilirler ve bunun sonucunda bebekte ileri safhada solunum problemleri ortaya çıkabilir.
- Bebekte doğum sonrası hipokalsemi ve sarılık gibi çeşitli hastalıklar ortaya çıkabilir.
- Anne adayında hamilelik boyunca bulunan ve tedavi edilmeyen yüksek kan şekeri seviyeleri, doğumdan sonra bebeğin vücudunda düşük kan şekerinin ortaya çıkmasına sebep olabilir. Bu duruma hipoglisemi adı verilir.
- Hipoglisemi sorununa sahip olan bebeklerin kan şekeri normale kıyasla oldukça düşüktür ve bunun sonucu olarak bebek zaman zaman nöbet geçirebilir. Bu durumun çözümü için doğumdan sonra bebek fazla bekletilmeden emzirilmeye başlanmalı ve bebeğe damar aracılığıyla glikoz verilmelidir.
- Gebelik esnasında ortaya çıkan diyabet kimi zaman gebelikten sonra da devam eder. Bu sebepten dolayı gestasyonel diyabeti olduğu saptanmış olan bir anne adayı doğum yaptıktan yaklaşık 1,5 ay sonra tekrar doktor kontrolüne gitmelidir. Yapılan kontrolde hastanın kan şekeri seviyeleri ölçülür ve şeker hastalığı durumunun devam edip etmediği yönünde bir kanıya varılmaya çalışılır.
Şeker Yüklemesi Öncesi Yapılması Gerekenler Nelerdir?
Şeker yüklemesi öncesi yapılması gerekenler kişiye yüklenecek olan şekerin miktarına göre değişiklik gösterir. 50 gram şeker yüklemesi yapılacak olan anne adayları herhangi bir ek önlem almadan hastaneye başvurabilirler. Bu esnada aç ya da tok olmalarının da bir önemi yoktur. Ancak 75 gr ya da 100 gr şeker yüklemesi yapılacak olan kişilerde bu durum farklılık gösterir. Anne adayından doktor kontrolüne gelmeden önceki 8 saatlik süreyi aç bir şekilde geçirmesi beklenir.
Bunun sebebi, anne adayının açlık kan şekerinin ölçülmek istenmesidir. Açlık kan şekeri ölçüldükten sonra anne adayına özel olarak hazırlanmış olan 75 gr ya da 100 gr'lık solüsyonlar içirilir. Bunun ardından 3 saat boyunca saat başı kişinin kan şekeri kontrol edilir. Sonuç itibariyle kişinin 1 adet açlık esnasında, 3 adet ise tokluk esnasındaki kan şekeri ölçülmüş olur.
Kişiye verilecek olan solüsyonun miktarı ise kişinin durumuna ve gösterdiği belirtilere göre değişmektedir. Riskli olduğu düşünülen kişilere direkt 75 gr ya da 100 gr'lık şeker yüklemesi yapılır. Herhangi bir ek şüphe barındırmayan hafif-orta riskli kişilere ise ilk aşamada 50 gr şeker yüklemesi yapılır. Yapılan 50 gramlık şeker yüklemesi sonucunda negatif sonuç çıkan kişilerde ise daha yüksek dozlarda şeker yüklemesi yapılabilir.
Gebelikte Şeker Yüklemesi Zararlı mıdır?
Hamilelikte şeker yüklemesi oldukça güvenli bir işlemdir. Her tıbbi işlemde olduğu gibi burada da çeşitli komplikasyonların görülme ihtimali bulunmaktadır. Ancak testi yaptıran anne adaylarının neredeyse hiçbirinde ciddi bir yan etki ortaya çıkmaz. Yapılan tarama testi sonrasında halsizlik, yorgunluk, ter basması, mide bulanması veya baş dönmesi gibi hafif yan etkiler ortaya çıkabilir. Bunlar genellikle uzun süreli yan etkiler değillerdir ve kısa süre sonra ortadan kaybolurlar.
Gebelikte Şeker Yüklemesi Aç Karnına mı Yapılır?
Bu sorunun cevabı uygulanacak olan testin türüne göre değişiklik göstermektedir. Zira 50 gramlık şeker yüklemesi yapılacak olan kişilerin aç ya da tok olup olmamaları herhangi bir önem arz etmezken, 75 ya da 100 gramlık şeker yüklemesi yapılacak olan kişilerin işlem öncesindeki 8 saatlik süre boyunca yemek yememeleri gerekmektedir.
Gebelik Şekeri Nasıl Tedavi Edilir?
Gebelik şekeri olduğuna dair kesin tanı konulan hastaların tedavileri normal şeker hastalarından farklı bir şekilde ilerler. Kişiye oral yoldan alınan ilaçlar verilmez. Zira bu tip ilaçların bebeğin gelişimine olumsuz yönde etki etme ihtimalleri mevcuttur. Bu süreç boyunca kişiye yaşam tarzını değiştirmesi, daha sağlıklı bir yeme düzenine sahip olması ve hafif egzersizler yapması önerilir.
Aynı zamanda kişiye insülin takviyesi yapılabilir. Kişi genel olarak çikolata, dondurma, baklava ve benzeri unlu yiyecekleri tüketmekten kaçınmalıdır. Yaşam tarzı değişiklikleri ile kan şekeri seviyesinin belirli bir oranda düşmesi beklenir. Şayet herhangi bir düşüş gözlemlenmiyorsa ya da düşüş oldukça minimal ise kişiye dışarıdan insülin verilir.
Hızlı Randevu Al
Bizimle İletişime Geçin
İlgili İçerikler
