Boyun Kütletme Nedir?
Sağlık Rehberi
Lütfen Bekleyiniz...
İnme (Felç) Nedir? İnme Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri
İçindekiler
İnme (Felç) Nedir?
İnme veya diğer adıyla felç, beyne giden hayati derecede önemli kan ve oksijen akışının ani bir şekilde kesilmesi veya azalmasıyla meydana gelir. Beynin bir bölümüne iletilen kan akışının azaldığı ya da kesintiye uğradığı durumlarda, beynin oksijen ve besin tedarikini önleyen bir felç kendini gösterir. Bu yüzden de beyin ve hücreleri dakikalar içinde hayatını kaybetmeye başlar.
İnme meydana gelen bölgedeki işlevlerde geçici veya kalıcı kayıplar meydana gelir. Felç acil bir durumdur ve acil tedavi çok büyük öneme sahiptir. Erken müdahale, beyin tahribatını ve diğer riskleri azaltabilir ya da engelleyebilir. Mevcut tedaviler, inmeden kaynaklı sakatlıkların önüne geçilmesine yardımcı olabilmektedir.
İnme Nedenleri Nelerdir?
İnmenin iki türü bulunmaktadır; iskemik inme ve hemorajik inme. Bazı bireyler, kalıcı semptomlara sebep olmayan, geçici iskemik atak adıyla tanınan ve beyne iletilen kan akışında kısa süreli bir kesintiye sebebiyet veren inmeyi tecrübe edebilir.
İskemik İnme
En sıklıkla görülen inme türüdür. Beynin kan damarlarındaki daralmadan veya tıkanmadan dolayı meydana gelmektedir. Tıkanmış veya daralmış olan kan damarları;
Zamanla kan damarlarında biriken yağ parçalarından
Kan dolaşımında dolaşan ve beyindeki kan damarlarına yerleşen kan pıhtılarından
Diğer kalıntılardan kaynaklanmaktadır.
Hemorajik İnme
Hemorajik inme, beyindeki bir kan damarının sızdırma yapması veya yırtılması durumunda meydana gelmektedir. Beyin kanamaları, kan damarlarını etkileyen pek çok olaydan kaynaklanabilmektedir.
Hemorajik İnme Tetikleyici Faktörler
- Kontrolsüz yüksek tansiyon
- Kan sulandırıcı ilaçlara aşırı maruz kalmak
- Kan damarı duvarlarında oluşan şişkinlik
- Travma
- Damar duvarında zayıflığa sebep olan protein birikimleri
- Kanamaya sebep olan iskemik inme
- Arteriovenöz malformasyon
Geçici İskemik Atak (TIA)
İnme geçirmek gibidir ancak tek farkı kalıcı etkilerinin olmamasıdır. Beynin bir bölümüne iletilen kan akışındaki kalıcı olmayan bir düşüşten kaynaklanmaktadır. Beş dakika veya daha kısa sürebilmektedir. İskemik inmede olduğu gibi, geçici iskemik atak da kan damarlarını tıkayan pıhtı ya da yağ parçacıkları gibi durumlar sonucu meydana gelmektedir.
Belirtiler kısa bir zamanda iyileşmesine karşın, TIA geçiren bir kişi mutlaka acil yardım istemelidir. Yalnızca belirtilere bakarak bu değerlendirmeyi yapmak olanaklı değildir. Tıa'ya sahip olmak, tam felç geçirme riskini yükseltmektedir.
İnme (Felç) Belirtileri Nelerdir?
Siz ya da çevrenizdeki bir kişi inme geçiriyorsa, semptomların başladığı ana dikkat etmek çok önemlidir. Çünkü bazı tedavi teknikleri, felcin hemen ardından aksiyon alındığında etkili olabilmektedir.
Konuşmakta ve Diğer İnsanların Söylediklerini Anlamakta Zorluk Çekmek
Kafa karışıklığı yaşayıp, söylenenleri anlamakta zorluk çekebilirsiniz.
Yüz, Kol ya da Bacakta Meydana Gelen Felç yahut Uyuşma
Yüz, kol ya da bacağınızdaki ani uyuşmalar olabilmektedir.
Görme Sorunları
Ani olarak bir ya da iki gözde ortaya çıkan bulanıklık ya da karartılı görme yaşanılabilir veya etraf çift görülebilir.
Baş Ağrısı
Kusma, baş dönmesi ya da bilinç kaybının eşlik edebileceği ani ve şiddetli baş ağrısı.
Yürümede Zorluk
Ani baş dönmesi ve denge kaybı yaşamak mümkündür.
Bir kişide inme semptomu fark edildiği takdirde acilen tıbbi yardım istenmelidir. Hızlı aksiyon alıp, felç geçiren kişiden şu adımları takip etmesini isteyin ve reaksiyonlarını ölçün.
- Yüz: Hasta gülümsediğinde yüzün bir bölümünde sarkma mevcut mu?
- El: Hastanın kollarını yukarı kaldırmasını isteyin. Kolların kalkmasında bir anormallik var mı?
- Konuşma: Kişiden kolay bir cümleyi yinelemesini isteyin. Konuşmasında bir anormallik var mı?
Semptomlardan bir ya da birkaç tanesinin görülmesi durumunda vakit kaybetmeden acil destek hattı aranmalıdır. Belirtilerdeki değişimleri görmek adına vakit kaybetmeyin. Felç için her an büyük önem taşımaktadır. Felç ne kadar uzun zaman sürerse, beyin hasarı ve sakatlık riski de o oranda artmaktadır.
İnme Risk Faktörleri Nelerdir?
55 yaş üstündeki bireylerin, genç bireylere oranla felç geçirme ihtimali daha yüksektir. Erkeklerdeki felç ihtimali de kadınlara kıyasla daha yüksek olsa da kadınlarda felçten dolayı gerçekleşen ölüm oranları erkeklere kıyasla daha fazladır.
- Yaşam tarzı
- Doğum kontrol hapları
- Hormon tedavileri
- Fazla kilolu veya obez olmak
- Fiziksel hareketsizlik
- Uyuşturucu kullanımı
- Tıbbi risk faktörleri
- Yüksek tansiyon
- Sigara içimi veya pasif içicilik
- Yüksek kolesterol
- Diyabet (şeker)
- Obstrüktif uyku apnesi
- Kalp yetmezliği
- Kalp kusurları
- Kalp enfeksiyonu
- Atriyal fibrilasyon gibi kardiyovasküler rahatsızlıklar
- Kişisel ya da ailevi inme
- Kalp krizi
- Geçici iskemik atak geçmişi
- Korona enfeksiyonu
İnme Komplikasyonları Nelerdir?
Felç, beynin kan akışından ne kadar zaman mahrum kaldığına ve hangi bölümün etkilendiğine bağlı şekilde bazı bölgelerde geçici ya da kalıcı sakatlıklara sebep olmaktadır.
Komplikasyonlar şunları içerebilmektedir;
- Felç
- Kas hareketi kaybı
- Konuşma güçlüğü
- Yutma güçlüğü
- Hafıza kaybı veya düşünme güçlüğü
- Duygusal problemler
- Ağrı
- Davranış değişiklikleri
İnmeye sebep olabilecek risk etkenlerinin farkında olmak, hekimin önerilerine uymak ve sağlıklı bir hayat tarzını benimsemek, inmeyi engellemek için atılabilecek en iyi adımlardır. Pek çok felç engelleme tekniği, kalp rahatsızlıklarını engelleme teknikleriyle benzerdir ve genelde sağlıklı bir yaşam biçimi için öneriler içermektedir;
- Hipertansiyonu kontrol etmek
- Kolesterol ve doymuş yağ miktarını düşürmek
- Tütün kullanımını bırakmak
- Sağlıklı kiloyu korumak
- Meyve ve sebzesi zengin bir diyet uygulamak
- Düzenli egzersiz yapmak
- Alkol kullanımını sınırlandırmak veya ortadan kaldırmak
- Diyabeti yönetmek (Diyet, egzersiz ve kilo kaybı, kan şekerini sağlıklı bir skalada tutma konusunda faydalı olabilmektedir.)
İnme Tanı Yöntemleri Nelerdir?
Geçirilen felç türünü anlamak amacı ile bazı testler uygulanır. Bunlardan bazılarını şu başlıklar altında incelemek mümkündür:
Fiziksel Muayene
Hekim kalbi dinlemek ve tansiyonu ölçmek gibi çokça bilinen testleri yapmaktadır. Ayrıca olası inmenin sinir sistemini ne yönde etkilediğini saptamak için de nörolojik muayene yöntemine başvurabilir.
Kan Testleri
Kandaki pıhtılaşmanın ve kan şekerinin durum tespiti için olası bir enfeksiyonun varlığını kontrol etmek adına birkaç test uygulanabilmektedir.
Bilgisayarlı Tomografi (CT)
Bilgisayarlı tomografi ile tümör ya da kanama gibi durumlar görüntülenebilir.
Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI)
MRI, beynin detaylı bir haritasını yaratmak için kuvvetli radyo dalgaları ve mıknatıslar kullanmaktadır. MRI, TIA ve beyin kanamalarında tahribata uğrayan beyin dokusunu saptama amacı ile kullanılmaktadır.
Karotis Ultrasonu
Boyunda yer alan karotis arterlerinin içi kapsamlı şekilde incelenebilir.
Serebral Anjiyogram
Serebral anjiyogram beyinde ve boyunda yer alan atardamarların detaylı bir görüntüsünü vermektedir.
Ekokardiyogram
Kalbin kapsamlı görüntülerini verir ve inmeye sebebiyet verebilecek bir pıhtının varlığı söz konusuysa, pıhtının kaynağı tespit edilebilir.
İnme Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Felç için acil tedavi teknikleri, felcin türüne göre farklılık göstermektedir. İskemik felci tedavi etmek amacıyla, uzmanlar kan akışını beyne hızlı bir biçimde sağlamalıdır.
Önleyici İlaçlar
İskemik felç ya da TIA geçirdiyseniz, hekiminiz diğer bir felç geçirme riskinizi azaltmak amacıyla ilaçlar tavsiye edebilir.
Acil İlaç Tedavisi
Damarı tıkayan pıhtıyı parçalamak için verilen ilaç tedavisi, belirtilerin ilk başladığı zamandan itibaren dört ile beş saat içinde verilmelidir. İlaçların olabildiğince erken verilmesi daha iyidir. Hızlı tedavi biçimi yalnızca hayatta kalma oranını artırmakla kalmaz hemde meydana gelebilecek risklerin de azaltılmasını sağlamaktadır.
Acil Endovasküler Prosedürler
Uzmanlar bazen iskemik inmeleri direkt olarak tıkalı kan damarı içerisinde tedavi etme yöntemine başvururlar. Endovasküler tedavi sonuçlarına bakıldığı zaman, bu yöntem, büyük oranda iyileşme göstermiş ve uzun sürede potansiyel sakatlıkları azaltmıştır. Acil prosedürler olabildiğince kısa zaman içinde gerçekleştirilmelidir.
Doğrudan Beyne Verilen İlaçlar
Uzmanlar kasıklardaki yer alan bir artere uzun ve ince bir tüp yerleştirir ve bu tüpü direkt olarak inmenin gerçekleştiği bölgeye iletirler. Enjekte edilen tüplere oranla biraz daha uzun sürelidir.
Stent Toplayıcı ile Pıhtının Çıkarılması
Uzmanlar hastanın beynindeki tıkalı kan damarından pıhtıyı direkt olarak almak için katetere bağlı bir alet kullanabilir.
Diğer Prosedürler
Geçici iskemik atak veya diğer bir inme geçirme ihtimalini azaltmak amacı ile, plak sebebiyle daralmış bir atardamarın açılması gibi yöntemler tercih edilebilir. Mevcut alternatifler duruma bağlı olarak farklılık gösterebilemktedir;
Karotis Endarterektomi
Bu yöntem karotis arteri tıkayan plağı ortadan kaldırarak iskemik felç riskinizi düşürür.
Anjiyoplasti ve Stentler
Anjiyoplastide, kasıklarda bulunan bir atar damardan karotis atar damarına bir kateter iletilir. Bu işlemin ardından daralmış olan atar damarı genişletmek amacıyla bir stent yerleştirilebilir. Hemorajik felcin acil tedavisi, kanamayı kontrol atlında tutmaya ve fazla sıvının sebebiyet verdiği beyin basıncını düşürmeye odaklanmaktadır. Tedavi alternatifleri şunları içerir:
Acil Durum Tedbirleri
Kan pıhtılaşmasını engellemek için kan inceltici ilaçlar kullanıldığı zaman, kan sulandırıcı etkenlere karşı gelmek için hastaya ilaçlar ya da kan ürünleri transfüzyonu verilebilir.
İnme Ameliyatı
Kanama bölgesi genişse, hekimin kanı almak ve beyninizdeki basıncı düşürmek için cerrahi operasyon yapmayı isteyebilir. Acil tedavi sonrasında hasta, minimum bir gün yakından takip edilir. Sonraki aşamalar ise iyileşme ve normal hayata dönmedeki faaliyetleri kapsamaktadır.
İnme, sağ beyinde tahribat yarattıysa, vücudun sol bölgesindeki hareketler ve hisler bu durumdan etkilenir. Felç geçiren kişiler bir rehabilitasyon programına dahil edilir. Buradaki tedavi programı hastanın yaşına, genel sağlık durumuna ve felçten kaynaklanan sakatlığın düzeyine bağlı şekilde şekillenmektedir.
Hızlı Randevu Al
Bizimle İletişime Geçin
İlgili İçerikler
