Boyun Kütletme Nedir?
Sağlık Rehberi
Lütfen Bekleyiniz...
PCR Testi Nedir? Nasıl Yapılır? PCR Sonucu Ne Zaman Çıkar?
İçindekiler
PCR Testi Nedir?
PCR yöntemi ilk olarak 1984 senesinde Kary Mullis tarafından ortaya konulmuştur. Tıbbi çevreler tarafından uzun yıllardır bilinen ve yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Yapılan PCR testleri sayesinde vücutta hastalığa sebep olabilecek mikroplar veya virüslerin tespit edilmesi sağlanır. Hâlihazırda tüm dünyada etkisini sürdüren koronavirüs pandemisi sebebiyle PCR Testi kavramı da hayatımıza girmiştir.
Polymerase Chain Reaction (PCR), hücre çekirdeğinde bulunan DNA içerisindeki özgün bir bölgeyi enzimatik şekilde çoğaltmayı amaçlayan bir zincir tepkimesidir. Bu fonksiyonu sayesinde PCR çeşitli hastalıkların tanısını koymak için kullanılabilir. Koronavirüs salgınında da PCR yönteminden yararlanılmaktadır. PCR testi yardımıyla koronavirüse ait olan RNA bilgileri görülür ve kişinin vücudunda virüsü barındırıp barındırmadığı tespit edilebilir.
Koronavirüsün yanında vücuttaki diğer birçok mikrop, hastalık ve virüs türü de PCR testi sayesinde ayırt edilebilmektedir. PCR testinin yaygın olarak kullanıldığı alanlara HIV ve Hepatit B gibi hastalıkların teşhisi, DNA analizi, kanser hücrelerinin tespiti ve babalık testi örnek olarak verilebilir. Günümüzde PCR testinin güvenilirliği Dünya Sağlık Örgütü tarafından onaylanmıştır. Yüzlerce ülke tarafından koronavirüs hastalığının teşhisi için kullanılmaktadır. Testin başarı oranı diğer testlere kıyasla daha yüksektir.
PCR Testi Hangi Alanlarda Kullanılır?
PCR testi sayesinde vücutta bulunabilecek mikrop, virüs, bakteri, bulaşıcı hastalık, kanser ve benzeri durumlar tespit edilebilir. İlaç tedavisi gören hastalarda da kimi zaman PCR testine başvurularak yan etkilere karşı azami korunma sağlanmaktadır. Günümüzde her kanser türü PCR testi ile tespit edilememektedir.
Ancak meme kanseri, kolorektal kanser, mesane kanseri ve endometrial kanser gibi çeşitli kanser türlerinde PCR testi sayesinde tanı konulabilmektedir. PCR testinin diğer kullanım alanlarını ise şu şekilde sıralayabiliriz:
- PCR testi sayesinde kişide bulunan kalıtsal hastalıklar tespit edilebilir ve kişiye tanı konulabilir. Yapılan PCR testi sayesinde kişinin gen yapısındaki bozukluklar kolaylıkla anlaşılabilir. Buna ek olarak hastalık taşıyıcısı konumunda bulunan kişilerin de erken tanısı PCR testi ile mümkündür.
- PCR testi aracılığıyla doğum öncesi evrede bebekteki anormal durumlar tespit edilebilir. Zira bunlar çoğunlukla kalıtsal anormallikler olduğundan, PCR testinin başarıyla tespit edebileceği durumlardır. Doğum öncesinde yapılan ve genetik hastalıkların belirlenmesinde kullanılan bu yönteme prenatal tanı adı verilir.
- Adli tıp alanında PCR testi son derece yaygın şekilde kullanılır. Yapılan PCR testi sayesinde gerekli genler çoğaltılır ve çoğaltılan genler aracılığıyla DNA analizi yapılabilmesi mümkün olur.
Yukarıda sıralanan kullanım alanlarına ek olarak, babalık testi yaptırmak isteyen kişiler de PCR yönteminden yararlanabilmektedir.
PCR Testi Kimlere Uygulanır?
Salgının ilk dönemlerinde gerek virüsün tam tanınmaması, gerek test kitlerinin üretimindeki aksaklıklar sebebiyle test yaptırtmak için birden fazla belirti gösterme şartı mevcuttu. Ancak günümüzde PCR testi hem Covid-19 semptomları gösteren kişilere hem de herhangi bir belirtisi olmayan kişilere yapılmaktadır. PCR testinin yapılmasında herhangi bir yaş sınırı bulunmamaktadır.
PCR Testi İçin Nerelerden Örnek Alınır?
PCR testi için kişinin durumuna göre alt solunum yollarından veya üst solunum yollarından örnek alınabilir. Alt solunum yollarından kasıt balgam, trakeal aspirat, bronkoalveolar lavaj -BAL iken üst solunum yollarından kasıt nazofaringeal, orofaringeal bölge, nazal aspirat, nazal yıkama, tükürük veya balgamdır.
PCR Testi Nerede Yapılır?
Koronavirüs semptomlarından bir veya birkaçını yaşayan ve çeşitli yükümlülükleri sebebiyle test olması gereken kişiler Sağlık Bakanlığı'nca onaylanmış sağlık kuruluşlarına başvurarak PCR testi yaptırabilirler. Yapılan testlerin sonucu Sağlık Bakanlığı tarafından onaylanmış laboratuvarlarda incelenir ve en kısa sürede kişiye ulaştırılır.
PCR Testi Nasıl Yapılır?
PCR testi ucunda pamuk bulunan ince bir çubuk yardımıyla yapılmaktadır. Çubuk test yaptıran kişinin boğaz ve burun bölgelerine doğru ilerletilir. Çubuğun ucundaki pamuk vasıtasıyla kişinin vücudundan sürüntü örneği alınmış olur. Kimi durumlarda kişinin balgamı da örnek olarak alınabilmektedir. Bunun yanında, eğer kişinin vücudunda bulunan koronavirüs ileri evrelere ulaştıysa boğaz veya burundan alınan sürüntü örneği hastalığın tespiti için yeterli olmayabilir. Bu tarz ilerlemiş semptom gösteren kişilerde havayollarından örnek alınması daha doğru sonuçlar doğuracaktır.
Kişiden alınan sürüntü örneği özel tasarlanmış sıvı bir solüsyonun içerisine yerleştirilir. Solüsyon sayesinde virüsün zarfı parçalanır ve virüsün genetik kodlarını ortaya çıkaran RNA açığa çıkar. İdeal koşullarda PCR testinin sonuçlarına çok kısa sürede ulaşılabilir. Ancak yapılan test sayısının fazlalığı, testin incelenmek için farklı laboratuvarlara gönderilmesi ve çeşitli personel aksaklıkları da göz önüne alındığında sonuçların çıkması kimi zaman 1-2 günü bulabilmektedir. PCR testi pozitif çıkan bir kişinin virüsü taşıdığı neredeyse kesin olarak söylenebilir.
Zira test sonucunun pozitif çıkması, virüsün genetik materyaliyle kişiden alınan sürüntü örneği arasında bir eşleşme olduğunu gösterir. Buna karşın, negatif sonuç veren PCR testleri her zaman güvenilir olmayabilir. Nitekim günümüzde de yaygın olarak bilindiği üzere PCR testlerinin yaklaşık %30'luk bir yanılma payı vardır. Bu yüzden koronavirüsün kesin teşhisi için PCR testine ek olarak semptomların durumuna ve doktor muayenesine de gerek duyulmaktadır.
PCR Testi Sonucu Ne Kadar Sürede Çıkar?
PCR testinin kesin sonuçlarına işlemden yaklaşık 1 - 3 saat sonra ulaşmak mümkündür. Ancak bu süre kimi zaman 24 saate çıkabilmektedir. Test yapılan kurumun kapasitesi, sonuçların inceleneceği laboratuvarın yakınlığı ve o an test yaptıran kişilerin sayısı gibi faktörler bu süreyi etkilemektedir.
Antikor Testi ile PCR Testi Arasındaki Farklar Nelerdir?
Antikor testi bir diğer adıyla "hızlı test" olarak da bilinmektedir. Antikor testleri aracılığıyla kişinin kanında antikor bulunup bulunmadığı tespit edilir. Fakat PCR testinden farklı olarak antikor testi yaptıran kişilerin koronavirüse yakalanıp yakalanmadığı tam olarak bilinemez. Yapılan antikor testleri sayesinde kişinin vücudunda bir antikor tepkisi olup olmadığı tespit edilir. Zira hâlihazırda koronavirüs hastası olan kişilerin vücutlarında virüsle savaşan immunglobulin adlı moleküllerin üretildiği bilinmektedir. Bu moleküllerin miktarı hastalık süreci boyunca artar ve kişi iyileştikten sonra da kanda kalmaya devam eder. Sonuç olarak, yapılan antikor testleri sayesinde kişinin koronavirüse karşı bağışıklığının ne düzeyde olduğu saptanabilir. Dolaylı bir tanı yöntemidir.
PCR Testi mi Daha Güvenli Hızlı Tanı Testleri mi?
PCR testlerinin sonuçları 3 – 24 saat arasında kişinin eline ulaşırken, hızlı tanı testlerinin sonuçları ise yaklaşık 15 dakika gibi kısa bir süre içerisinde çıkmaktadır. Fakat hızlı tanı testleri her ne kadar PCR testine kıyasla çok daha çabuk sonuç verse de test sonucunda ortaya çıkan sonuçlar PCR testine kıyasla daha az güvenilirdir.
Neredeyse tüm sağlık kuruluşları hızlı tanı testlerinin tek başına yeterli olmayacağına ve PCR testinin de yapılması gerektiği yönünde karar vermişlerdir. Zira hızlı tanı testi yaptıran bir kişi ilk 4 - 5 testte negatif çıksa bile hemen sonra yapılan diğer bir testte pozitif çıkabilmektedir. Kesin sonuç alabilmek için PCR testi ve hatta mümkünse akciğer tomografisinin çekilebilmesi en uygun yöntem olacaktır.
PCR Testi Güvenilir midir?
PCR testi hâlihazırda mevcut olan diğer tanı yöntemlerine kıyasla oldukça güvenilirdir. PCR testi sayesinde semptom gösteren kişilere ek olarak asemptomatik yani hastalığı belirtisiz şekilde geçiren ancak virüs taşıyan kişilerin tespiti de yapılabilmektedir.
PCR Testi Sonucu Nasıl Öğrenilir?
PCR testi sonuçları dijital olarak e-Nabız sistemi ve MHRS üzerinden öğrenilebilir. Bunun yanında test yaptırılan kuruluşun sitesinde de sonuçlar yayınlanabilmektedir.
Tek Doz Aşı Yaptıran Kişiler PCR Testi Yaptırmak Zorunda mı?
Ülkemizde son dönemlerde çeşitli kurumlara girebilmek veya faaliyetlere katılabilmek için çift doz aşı yaptırtma ya da negatif PCR sonucuna sahip olma şartı getirilmiştir. Sonuç olarak ilk doz aşısını yaptırıp ikinci doz aşısını henüz yaptırtmamış kişilerin gerekli kurumlara negatif PCR testlerini göstermeleri zorunludur. Uçak, otobüs, tren, sinema, konser, tiyatro ve benzeri yerlerde bahsi geçen bu kural 6 Eylül itibariyle uygulanmaktadır. Negatif PCR testi sonuçlarının üzerinden 48 saat geçtikten sonra testin geçerliliği kaybolacağı için kişi tekrar test yaptırtmak zorundadır.
Pozitif PCR Testi Ne Anlama Gelir?
Koronavirüsün tespiti amacıyla yapılan PCR testlerinde elde edilen pozitif sonuç çok büyük oranda gerçeğe işaret eder ve hata payı oldukça düşüktür. Covid-19 PCR testi pozitif çıkan kişiler test sonuçlarını öğrendikleri andan itibaren kendilerini karantinaya almalı ve doktorları ile iletişime geçmelidirler. Bu kişiler asla çok acil durumlar dışında evden çıkmamalı, hastaneye gitmeleri gerektiğinde ise ambulansı arayarak izole bir şekilde ulaşım sağlamalıdırlar. Kişi sadece dışarıdaki insanlarla değil, aynı evin içerisinde yaşadığı diğer kişilerle temas etmemelidir. Örneğin kişi eğer kapı kollarına dokunacaksa bunu çıplak elle değil de temiz bir peçete veya havlu yardımıyla yapmalıdır.
Yemek yerken kullandığı çatal, bıçak, kaşık ve bardak gibi nesneleri ise kendisi yıkamalı, diğer kişilerden uzak tutmalıdır. Bunun yanında kişi tedavi süresi boyunca karantina kurallarına tam bağlılık göstermeli ve ilaçlarını doktorunun talimatlarına uygun şekilde kullanmalıdır. Bunlara ek olarak, enfekte olan kişinin son 14 gün içerisinde yakın temas ettiği kişiler de dikkatli olmalıdır. Eğer kişinin PCR testi pozitif çıktıysa yakın zamanda temasta bulunduğu kişilere haber verilmeli ve bu kişiler de herhangi bir belirti göstermeseler de kendilerini karantinaya almalıdırlar.
Negatif PCR Testi Ne Anlama Gelir?
Koronavirüsün tespiti amacıyla yapılan PCR testlerinde çıkan negatif sonuç, kişinin vücudunda hâlihazırda koronavirüs taşımadığına işaret eder. Ancak pozitif sonuçtan farklı olarak, negatif sonuç çıkan kişilerde hata payı daha yüksektir. Kişi eğer virüse çok erken aşamalarda maruz kaldıysa veya Covid-19 ile ilişkilendirilen birden fazla olumsuz semptomu gösteriyorsa PCR testi negatif olsa bile dikkatli olunmalıdır.
Dikkat edilmesi gereken semptomlar arasında ateş, kuru öksürük, yorgunluk, halsizlik, kas ve eklem ağrıları, boğaz ağrısı, ishal, tat alma ve koku alma duyularının kaybı yer almaktadır. Bunların yanında delta varyantının yaygınlaşmasıyla burun akıntısı, burun tıkanıklığı ve hapşırık gibi soğuk algınlığını andıran semptomlar da koronavirüs belirtileri arasına dahil olmuştur. Bu durumda kişi bir süre daha dikkatlice takip edilmeli ve gerekiyorsa tekrar test yaptırmalıdır. Hem semptom göstermeyen hem de PCR testi negatif çıkan kişilerin ise vücutlarında koronavirüs taşıma ihtimalleri oldukça düşüktür.
PCR Testi ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
PCR Testinin Avantajları Nelerdir?
PCR testi kişide koronavirüs olup olmadığını tespit etmenin en güvenli yoludur. İşlem sırasında kişiden kan alınmaz ve çoğu test tipine kıyasla hızlı sonuç verir.
PCR Testi Yapılırken Nelere Dikkat Edilmelidir?
PCR testi bu alanda eğitim almış kişiler tarafından yapılmalıdır. Test yapılan kişi ile gerekli sosyal mesafe korunmalı, çubuklar her seferinde ihmal edilmeden değiştirilmelidir.
Yurt Dışına Çıkarken PCR Testi Yaptırtmak Gerekir mi?
Koronavirüs pandemisini yaşadığımız bu dönemde neredeyse her ülke diğer ülkelerden gelecek olan vatandaşlar için negatif PCR testi sonucunu zorunlu tutmaktadır. Hatta bu kural artık ülkemizde iç hatlarda da uygulanmakta, kişilerden ya çift doz aşı olduklarını belgelemeleri ya da negatif PCR testi sonucu getirmeleri istenmektedir. Diğer ülkelere yolculuk yapacak kişiler yolculuktan en erken 48 saat önce PCR testi yaptırtmalıdır. Eğer yapılan testin sonucu negatifse kişi dilediği gibi yurtdışına seyahat edebilir.
Hızlı Randevu Al
Bizimle İletişime Geçin
İlgili İçerikler
