Lütfen Bekleyiniz...

Alerji Nedir? Nedenleri, Belirtileri, Tanı Yöntemleri ve Tedavisi

Son Güncelleme Tarihi: 05.04.2023
Alerji Nedir? Nedenleri, Belirtileri, Tanı Yöntemleri ve Tedavisi
İçindekiler

    Alerji Nedir?

    Alerji; yabancı bir maddeye yahut pek çok insanda herhangi bir reaksiyona sebep olmayan bir besine karşı, bağışıklık sisteminin vermiş olduğu aşırı tepkiler olarak tanımlanır. Normal koşullarda bağışıklık sistemi, zararlı nesneleri vücuttan uzak tutmak adına savunma fonksiyonunu devreye sokarak bu nesnelere karşı antikor üretir. Ancak alerjisi olan kişilerde bağışıklık sistemi, herhangi bir alerjeni zararlı olmasa dahi zararlı olarak algılayan antikorlar üretir. Bundan dolayı bir alerjen ile temas eden kişinin bağışıklık sistemi reaksiyon gösterir. Bu reaksiyon sonucunda bireyin sinüsleri, cildi, hava yolları veya sindirim sistemi kızararak şişebilir. Reaksiyonlardan ötürü gelişen alerjilerin şiddeti ise kişiden kişiye değişebilir. Bazı kişilerde ufak bir tahriş bile olmazken, bazı kişilerde ise anafilaksi dahi görülebilir. Alerji, dikkate alınması gereken ve potansiyel olarak hayati tehlikelere sebebiyet verebilecek acil bir durumdur. Çoğu alerji tamamen tedavi edilememesine rağmen, alerji belirtilerini hafifletebilecek tedavi yöntemleri bulunmaktadır.

    Alerji Neden Meydana Gelir? Alerji Tetikleyicileri Nelerdir?

    Alerji, bağışıklık sisteminin bir maddeyi zararsız olsa dahi yanlışlıkla tehlikeli olarak algılamasıyla başlar. Bağışıklık sistemi, bunun üzerine bahsi geçen alerjen madde için antikorlar üretir. Kişinin alerjene tekrardan maruz kalması halinde, bu antikorlar alerji belirtilerine yol açan bağışıklık sistemine has bir dizi kimyasal salabilir. 

    Alerjinin en yaygın olarak görülen tetikleyicilerini ise şu şekilde sıralayabiliriz:

    • Polenler, 
    • Hayvan kepekleri, 
    • Toz akarları ve havadaki küf gibi alerjenler, 
    • Başta yer fıstığı olmak üzere ağaç fıstığı, buğday, soya, balık, kabuklu deniz ürünleri, yumurta ve süt gibi bazı gıdalar,
    • Arı, eşek arısı ya da yaban arısı gibi böcek sokmaları. 

    Her maddeye gösterilen alerjik tepkinin düzeyi kişiden kişiye farklılık göstermektedir. 

    Alerji Belirtileri Nelerdir? 

    Şiddeti kişiden kişiye göre değişen alerji belirtilerini genel olarak şu şekilde sıralayabiliriz:

    • Kaşıntı, 
    • Sık sık hapşırma, 
    • Kronik öksürük,
    • Burun tıkanıklığı,
    • Nefes darlığı ya da hırıltı, 
    • Vücutta döküntü,
    • Vücutta şişlik. 

    Maddelere bağlı alerji semptomları kişinin solunum yollarına, burun açıklıklarına, sinüslerine, cildine ve sindirim sistemine etki edebilir. Hatta bazı ileri derece alerji vakalarında, anafilaksi olarak bilinen son derece ciddi bir reaksiyon tetiklenebilir. 

    Ayrıca her biri kendine özgü semptomlar barındıran alerji tiplerini şu şekilde sıralayabilir ve açıklayabiliriz: 

    Alerjik Rinit (Saman Nezlesi): Burunda, gözlerde yahut damakta akıntı, hapşırma, tıkalı burun gibi belirtiler ile kendini gösterir.

    Gıda Alerjisi: Boğazda, dudaklarda, dilde ya da yüzde şişkinlik, kurdeşen veya anafilaksi gibi semptomlarla kendini gösterir.  

    İlaç Alerjisi: Ciltte kaşıntı ve döküntü, kurdeşen, yüzde şişkinlik, nefes darlığı, anafilaksi gibi durumlara yol açabilir.

    Böcek-Arı Sokmasından Kaynaklı Alerjiler: Sokulan bölgede geniş bir şişlik alanı, vücudun her yerinde kaşıntı ya da kurdeşen, göğüs bölgesinde sıkışma, öksürük, nefes darlığı veya anafilaksi gibi durumlarla kendini gösterir.

    Anafilaksi Nedir?

    Bazı alerji çeşitleri, ağır ve ani şekilde gerçekleşen ciddi bir reaksiyonu tetikleyebilmektedir. Bu durum tıp dilinde ‘’anafilaksi’’ olarak bilinir. Hayati tehlikeye yol açabilecek bir durum olan anafilaksi, söz konusu kişinin şoka girmesine sebebiyet verebilir. 

    Anafilaksi belirtilerini ise şu şekilde sıralayabiliriz:

    • Bilinç kaybı, 
    • Tansiyonda düşüş, 
    • Deri döküntüsü, 
    • Baş dönmesi, 
    • Şiddetli nefes darlığı,
    • Hızlı ve zayıf nabız,
    • Bulantı ve kusma. 

    Anafilaksi, doğru ve acil bir şekilde müdahale edilmediği takdirde anafilaktik şoka ve ölüme sebep olabilir.

    Alerji Tanı Yöntemleri Nelerdir?

    Alerjinin teşhis edilmesi sürecinde, doktor ilk etapta kişiye sorun ve belirtiler hakkında çeşitli sorular sorar. Akabinde fizik muayene devreye girer. Doktor, bireyde belirtilere sebep olan tetikleyicileri tespit edebilmek için, bu aşamada kişiden detaylı bir günlük tutmasını isteyebilir. Gıda alerjisini saptayabilmek için yine aynı şekilde kişinin tükettiği besinlere dair ayrıntılı bir günlük isteyebilir. 

    Bunların yanı sıra doktorun istediği bazı testler de mevcuttur. Bahsi geçen testlerden ilki cilt testidir. Cilt testi yapılırken sağlık uzmanı, kişinin cildinde ufak delikler açar. Akabinde açmış olduğu bu deliklere, içeriğinde potansiyel alerjenler bulunan mikro miktarda protein sıvıları damlatır. Bu işlemin uygulandığı esnada damlatılan sıvıların içerikleri işaretlenir. Bu aşamada kişinin alerjisi olduğu maddeleri barındıran damlalar, vücutta kabarmaya yol açacaktır.  

    Doktorun isteyebileceği bir diğer test ise kan testidir. Spesifik lGE testi olarak adlandırılan bu test, kişinin kan dolaşımındaki alerjiye yol açan antikorların miktarını ölçmek için kullanılır. 

    Alerji Nasıl Tedavi Edilir?

    Alerjik reaksiyondan korunmanın en iyi yolu alerjenlerden uzak durmaktır. Alerji tedavisinde ise öne çıkan yöntemlerden biri ilaç tedavisidir. Kişide görülen alerjik reaksiyona bağlı olarak uygulanacak ilaç tedavisi, bağışıklık sisteminin neden olduğu reaksiyonu ve bireyde görülen belirtileri hafifletebilir. Doktorlar, bu aşamada kişiye uygun olacak şekilde alerji hapı, alerji şurubu, burun spreyi, göz damlaları, reçetesiz veya reçeteli ilaçları tavsiye edebilir. 

    Eğer uygulanan bazı tedaviler olumlu yanıt vermediyse, şiddetli alerjiler için alerjen immünoterapisi söz konusu olmaktadır. Alerjen immünoterapisi, içeriğinde saflaştırılmış alerjen özütü enjeksiyonunu barındırır. Bu enjeksiyon kişiye birkaç yıl boyunca verilebilmektedir. Başka bir immünoterapi şekli ise tamamen çözünene dek dilin altına yerleştirilen dilaltı tabletleridir. Dilaltı ilaçları genel olarak polen alerjileri tedavisinde kullanılmaktadır.   

    Son olarak, çok ciddi ve şiddetli bir reaksiyon söz konusu olduğunda, adrenalin şırıngasına da başvurulabilir. Adrenalin şırıngası, acil tedaviye geçilene kadar gelişen alerjik semptomları azaltmaya yardımcı olabilir. 

    Alerji İçin Evde Tedavi (Yaşam Tarzı Değişiklikleri)

    Bazı alerji belirtilerinin evde uygulanan yöntemlerle azaltılması mümkündür. Örneğin sinüs tıkanıklığı ve alerjik rinit (saman nezlesi) kaynaklı belirtiler söz konusu olduğunda, genelde sinüslerin bir tuzlu su çözeltisi ile durulanması sonucu kişide rahatlama görülür. 

    Ev alerjisi belirtilerini ise şu yöntemlerle hafifletmeniz mümkündür:

    • Yatakları ve pelüş oyuncakları sürekli sıcak suda yıkayın.
    • Bulunduğunuz konumda düşük nem olmasına özen gösterin ve düzenli bir şekilde yüksek verimli hava partikülü (HEPA) filtresi gibi ince filtreli bir elektrikli süpürge kullanın.
    • Son olarak, ev içi halılar yerine çıplak zeminde yaşamayı tercih edebilirsiniz.

    Bunları uygulayarak toz akarlarına ve evcil hayvan kepeğine maruz kalınması engellenebilir. Ayrıca havalandırma fanları ve nem gidericileri kullanmanız da bu noktada faydalı olabilir. Zira bu sayede banyo ve mutfak gibi nemli alanlardaki nemi azaltabilir, küf alerjisi kaynaklı belirtilerden korunabilirsiniz.

    Alerji Tedavi Edilmezse Ne Olur? 

    Alerji ihmal edilmemesi gereken acil bir durumdur. Alerji tedavi edilmediği takdirde nefes darlığı, bulantı, deride kaşıntı gibi pek çok rahatsızlığa neden olabilir. Hatta ileri derece vakalarda bu ihmal, bireyin hayatını kaybetmesine dahi yol açabilmektedir. 

    Hızlı Randevu Al
    Bizimle İletişime Geçin

    İlgili İçerikler
    Ara Onlıne Randevu
    Canlı Destek
    -
    Canlı Destek