Lütfen Bekleyiniz...

Kolesterol Nedir? Kolesterol Belirtileri, Kolesterol Tedavisi

Son Güncelleme Tarihi: 05.04.2023
Kolesterol Nedir? Kolesterol Belirtileri, Kolesterol Tedavisi
İçindekiler

    Kolesterol Nedir?

    Kanda bulunan ve pek çok hücrenin bileşiminde rol alan kolesterol, mumsu yapıya sahip bir yağ türü olmakla beraber vücut fonksiyonları için son derece önemlidir. İnsan vücudunda sağlıklı hücrelerin oluşabilmesi için hücre zarları ve bazı hormonlar oldukça önemlidir. Ayrıca D vitamini oluşumunda kullanılmak üzere bir miktar kolesterol de yine insan vücudu için zaruri ihtiyaçtır. Ancak suda çözünmeyen kolesterol kana karışamaz; bu sebeple karaciğer, kolesterolün taşınmasına yardım etmek üzere lipoproteinler üretmeye başlar. Kolesterolü taşıyan bu lipoproteinler ise yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL) ve düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) olmak üzere iki gruba ayrılır. Düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) kan dolaşımı içinde kolesterolü taşıma işlemini sağlarken, yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL) ise kolesterolün karaciğer ve dokular içinde taşınma işlemini gerçekleştirir. Total kolesterol (Toplam kolesterol) ise kanda bulunan bu iki kolesterol çeşidinin toplamı olarak ifade edilir.          

    Kanda yüksek seviyede kolesterol bulunması, damarlarda sertleşmeye neden olmakla beraber kan damarlarında yağ birikintileri oluşmasına yol açabilir. Kolesterol plakları olarak adlandırılan bu birikintiler, zamanla büyüyerek damarlardan yeterli miktarda kan akmasını zorlaştırır. Bu da çeşitli sağlık problemlerine önayak olur. 

    Kötü Kolesterol (LDL Kolesterol) Nedir?

    Kötü kolesterol olarak da adlandırılan düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL), kolesterol ve trigliseridleri (vücudun enerji için kullandığı yağ türü) atardamarlara taşır. Kişide LDL kolesterol seviyesinin yüksek olması halinde, zamanla arterlerin duvarlarında ateroskleroz (damar sertliği) adı verilen birikme yaşanır. Bunun sonucunda bazı vakalarda, birikintilerin parçalanarak pıhtı atması durumuyla karşılaşılabilir. Bu durum, başta kalp olmak üzere bazı organların kan akış düzenini sekteye uğratabilir. Bu gibi durumlarda oluşan bir kan pıhtısının kalbe giden damarları tıkaması halinde, kalp krizi riski söz konusu olabilir. Şayet bu kan pıhtısı beyne giden bir damarı tıkarsa, felç (inme) riski ortaya çıkar. Yüksek kolesterolün neden olabileceği sıkıntılardan biri de safra dengesizliği ve buna bağlı olarak gelişen safra taşıdır. 

    İyi Kolesterol (HDL Kolesterol) Nedir?

    İyi kolesterol olarak da adlandırılan yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL), vücuttan atılabilmesi için kötü kolesterolün (LDL) karaciğere geri dönmesine yardım eder. Böylece, atardamarlarda birikecek kolesterol plaklarının önüne geçilmiş olur.

    Yüksek Kolesterol Nedenleri Nelerdir?

    Yüksek kolesterolün nedeni kalıtsal faktörler de olabilir ancak çoğu vakada bu sıkıntının çıkış noktası, sağlıksız yaşam tarzıdır. Sağlıklı ve kişiye uygun bir diyet, düzenli egzersiz ve bazı durumlarda ilaç desteğine başvurmak, bu noktada yüksek kolesterol değerlerini azaltabilecek çarelerin başında gelmektedir. 

    Bunların yanı sıra obezite, hareketsizlik ve sağlıksız beslenme gibi faktörler LDL kolesterol değeri ve HDL kolesterol değerine son derece olumsuz etki yapar. Ayrıca genetik gibi elimizde olmayan faktörler de yüksek kolesterol değerlerine neden olabilmektedir. 

    Kötü Kolesterol (LDL Kolesterol) Riskini Artıran Etmenler:

    • Egzersiz eksikliği: Düzenli bir şekilde egzersiz yapmak vücuttaki iyi kolesterol (HDL kolesterol) seviyesini artırma konusunda fayda sağlarken, kötü kolesterol (LDL) seviyesini ve bundan kaynaklanan plakların boyutunu azaltır.

    • Kötü Beslenme Alışkanlığı: Hayvansal ürünlerde bulunan doymuş yağ ve abur cubur tarzı ürünlerin içeriğinde bulunan trans yağları tüketmek, bireyin kolesterol seviyesini artırabilir. Ayrıca kırmızı et, tam yağlı süt gibi ürünler de kolesterol seviyesinin artmasında etkili rol oynamaktadır. 

    • Aşırı Kilo (Obezite): Vücut kitle indeksi (VKİ) 30 ya da üstünde olan kişiler için yüksek kolesterol riski normal bireylere oranla daha fazladır. 

    • Sigara Kullanmak: Sigara içmek kan damarlarında bulunan duvarlara hasar verir ve bu duvarlarda yağ birikintileri çok daha kolay birikir hale gelir. Bununla birlikte sigara tüketen bireylerin iyi kolesterol (HDL) seviyeleri de düşebilir.

    • Kalıtsal Faktörler: Kontrol dışı gelişen faktörlerden biri olan genetik yapısı, kötü kolesterolü (LDL) kandan uzaklaştırma işlemini engelleyebilir ya da karaciğerin gerekenden fazla kolesterol üretmesine yol açabilir.

    • Diyabet (Şeker Hastalığı): Yüksek kan şekeri, kandaki kötü kolesterol (LDL) düzeyinin artmasına neden olurken iyi kolesterol (HDL) seviyesinin düşmesinde de etkili rol oynar. Yüksek kan şekeri ayrıca damar çeperlerine de hasar verir.  

    • Yaş: İlerleyen yaş ile beraber vücut kimyası değişir. Haliyle yüksek kolesterol riski de buna paralel bir şekilde artar. Zira yaşın artmasıyla birlikte karaciğerin kötü kolesterolü (LDL) ortadan kaldırma durumunda da düşüş yaşanır.


    Kolesterol Değerleri Kaç Olmalıdır?

    Günümüzde yüksek kolesterol teşhisi koyabilmek için kolesterol seviyeleri tek başına bir anlam ifade etmemektedir. Kolesterol değerlerine ek olarak kalp hastalığına neden olabilecek herhangi bir risk etmeninin varlığı da göz önünde bulundurularak değerlendirme yapılmaktadır. 

    Yine günümüzde standart olarak kabul edilen kolesterol değerlerini göz önünde bulunduracak olursak; herhangi bir kalp rahatsızlığı riski taşımayan kişilerde, uygulanan lipid testinden elde edilen seviyede toplam kolesterol miktarı: 

    • 200 mg/dl altında ise ideal,  

    • 200-239 mg/dl arasında ise sınır,   

    • 240 mg/dl üzerinde ise yüksek kolesterol olarak değerlendirilir.

    Yine aynı test sonucunda görülen LDL kolesterol seviyesi 130 mg/dl altında ise ideal, 130-159 mg/dl arasında ise sınır, 160 mg/dl üzerinde ise yüksek olarak kabul edilir. Bununla birlikte bahsi geçen testte HDL kolesterol düzeyi 40 mg/dl altında bulunuyorsa, durum tehlikeli olarak nitelendirilir. HDL kolesterol seviyesi kadınlar için 40 mg/dl, erkekler için ise 50 mg/dl üzeri olduğu takdirde sağlıklı ortalama yakalanmış kabul edilir. 

    Bunların yanı sıra, yapılan araştırmalara göre hiperkolesterolemi hastalarında toplam kolesterol seviyeleri 300 mg/dl üzerinde, LDL seviyeleri ise 200 mg/dl üzerindedir. 

    Kolesterol Belirtileri Nelerdir?

    Yüksek kolesterol bazı belirtilerle kendini göstermektedir. En sık rastlanan yüksek kolesterol belirtilerini ise şu şekilde sıralayabiliriz:

    • Yüz ve göz çevresinde görülen sarı renkli yağ bezeleri

    • Halsizlik ve yorgunluk

    • Bacak ve ayaklarda uyuşma, ağrı

    • Baş dönmesi

    • Göğüs ağrısı

    • Yaraların geç iyileşmesi

    • Cildin solgun görünmesi

    • Nefes darlığı

    • Deri altında yağ birikmesi

    • Ciltte lekelenmeler

    • Vücudun bazı bölgelerinde morarmalar

    Kolesterol Nasıl Düşürülür? Kolesterol Tedavisi Nasıl Yapılır?

    Kanda yüksek seviyelerde kolesterol bulunduğu zaman damar sertliği, damar tıkanıklığı ve bunlara ek olarak daha ileri seviyede meydana gelebilecek kalp ve damar hastalıkları gibi risklerle karşılaşmak mümkündür. Bu nedenle vakit kaybetmeden tedavi sürecine başlamak hayati önem taşımaktadır. Bu tedavi sürecinde, doktorlar genellikle kolesterolü düşürebilmek adına hiperlipidemi hastaları için statin grubu ilaçlardan yararlanır. Statinler, karaciğerin daha fazla kolesterol üretmesini engellediği için bu aşamada en sık reçete edilen ilaç grubudur. İlaç tedavisinin ne derece gerekli olduğu hususu ise doktorun kolesterol ve trigliserid seviyelerini hesaba katarak yaptığı incelemenin ardından belirlenir. İlaçları bir kenara bırakacak olursak, kolesterol hastaları için tedavi sürecinin en önemli noktalarından biri diyettir. Normal şartlar altında sağlıklı bir kişinin besinlerle aldığı kolesterol miktarı 300 mg altında olmalıdır. Hiperlipidemi hastaları için de gerekli beslenme planıyla kolesterol miktarı 300 mg’ın altına inmelidir. Şayet bahsi geçen hastanın kan kolesterol seviyesi hayati risk teşkil edecek biçimde yüksek ise bu miktar 200-250 mg’ın altında olmalıdır.

    Yüksek Kolesterolü Olan Biri Ne Yemelidir?

    Yüksek kolesterolü olan bireyler ağırlıklı olarak beyaz eti tercih etmelidir. Pişirme yöntemi bakımından haşlama, buğulama ve ızgara bu bireyler için en uygun seçeneklerdir. Kırmızı etten nispeten uzak durmanız gerekirken, bolca balık tüketmekte herhangi bir sakınca yoktur. Bunların yanı sıra tahıl, taze meyve ve sebze tüketimine özen gösterilmelidir. Son olarak tam yağlı süt ve süt ürünleri yerine çok daha az yağ içeren gıdalara yönelmekte fayda vardır.

    Kolesterol Evde Nasıl Düşürülür?

    Omega-3 gibi kötü kolesterol düşürme konusunda oldukça yardımı dokunan bileşenleri içeren besinlere (balık, ceviz, semizotu vb.) yönelebilirsiniz. Ayrıca yulaf, badem, avokado gibi besinlerin yanı sıra neredeyse kolesterol düşürücü ilaçlarla benzer şekilde etki sağlayan probiyotik ve prebiyotik besinler (kefir, yoğurt, ayran gibi) özellikle tüketilmelidir.


    Hızlı Randevu Al
    Bizimle İletişime Geçin

    İlgili İçerikler
    Ara Onlıne Randevu
    Canlı Destek
    -
    Canlı Destek