Göz yorgunluğu en kısa ve kolay tanımı ile gözlerin yoğun kullanımından sonra yorulması durumudur. Uzun süre bir şeyler okumak, uzun süre vasıta kullanmak ve uzun süre boyunca telefona ya da bilgisayar bakmak gözlerin yoğun bir şekilde kullanılmasına sebep olur. Buna bağlı olarak da yorulmasına sebep olabilir.
Göz yorgunluğunun telefon ya da bilgisayar vb. cihazlara bakılmasından kaynaklı oluşması durumu ise dijital göz yorgunluğu olarak isimlendirilir. Dijital göz yorgunluğu sebep olduğu etkilerle hem rahatsızlık verir hem de bireyin performansını düşürür.
Genel olarak görülen göz yorgunluğu belirtilerini şu şekilde sıralayabiliriz:
Dijital göz yorgunluğu semptomları farklı şiddetlerde ortaya çıkabilir. Bunlardan en çok görülen belirtiler ise şu şekildedir:
Bu semptomlar, genelde ekrandan uzaklaştıkça azalma eğiliminde olur. Uyku kalitesi hususunda da olumsuz bir etkiye sebep olan dijital göz yorgunluğu kişinin verimlilik ve performansını belirgin derecede düşürebilir.
Göz yorgunluğu, önemli gibi gözükmese de insanları oldukça rahatsız edebilen ve hayat kalitesini büyük oranda düşürebilen bir durumdur. Göz yorgunluğu tedavisi için ise öncelikle yaşam tarzında bazı değişimlere gidilmesi gerekmektedir.
Çoğu durumda göz yorgunluğu tıbbi olarak tedavi edilen bir sorun değildir. Fakat bazı vakalarda göz yorgunluğu semptomları göz nezlesinin nedeni de olabilmektedir. Gözleri dinlendirmek gibi alınan önlemler neticesinde devam eden rahatsızlıklar için göz hastalıkları hekimine muayene olmak gerekmektedir.
Gün içinde göz sağlığını korumak için bitkisel bazlı ürünlerden de destek alarak göz yorgunluğunun önüne geçilebilir. Siyah çay ve salatalık gibi bitkiler ile gözlere kompres yöntemiyle gözleri dinlendirmek mümkündür. Soğuk suyla ıslatılmış havlu ya da bez ile de gözler dinlendirilebilir. Papatya çayı içmek ise vücudu sakinleştirdiği için gözlerin de dinlenmesine dolaylı yoldan yardımcı olacaktır.
Ayrıca göz yorgunluğu için damla kullanmak da başka bir yöntemdir. Göz damlası yorgunluğu alacağı gibi aynı zamanda gözlerin ihtiyacı olan nemi de sağlamaktadır. Böylece göz kuruluğunun önüne geçmek mümkündür. Ancak göz damlası için bir doktora danışmakta fayda vardır. Ayrıca göz yorgunluğuna iyi gelen yöntemleri daha detaylı şekilde sıralayabiliriz;
Göz yorgunluğundan kurtulmanın en efektif yöntemlerinden biri de göz egzersizleri yapmaktır. Bu egzersizler için şu adımları takip edebilirsiniz:
Bir kalemi kol uzunluğu kadar mesafede tutun ve bu kaleme odaklanmaya çalışın.
Daha sonra kalemi, görüntüsü net hale gelene kadar gözünüze yaklaştırın. Daha sonra tekrardan uzaklaştırın.
Bu uygulamaları her gün 5-10 tekrar arası yapabilirsiniz.
Bu tekniği uygulamak oldukça basittir.
Tek yapmanız gereken işlem ince bir havluyu ya da bezi soğuk suda ıslattıktan sonra yine aynı havluyla göz kapaklarınıza masaj yapmaktır.
Bu işlemi gözlerinizin yorulduğunu hissettiğiniz herhangi bir zamanda yapabilirsiniz.
Eğer bu işlemi yapamıyorsanız gün içerisinde bir iki sefer yüzünüzü soğuk su ile yıkayabilirsiniz. Böylece soğuk su kan damarlarını daraltarak göz etrafındaki şişliği azaltmaktadır.
2 paket papatya çayını bir bardak sıcak ya da ılık suyun içerisinde 5 dakika boyunca bekletin.
5 dakika dolunca çay poşetlerini bardaktan çıkarın ve buzlukta ya da tezgâhta bir süre boyunca bekletin.
Poşet çaylar ılık hale geldiğinde göz kapağınızın üstünde 5 dakika boyunca bekletin.
Herhangi bir yan etkisi olmayan bu işlemi ihtiyaç duyduğunuz her an çekinmeden uygulayabilirsiniz.
Bu yöntemin ilk adımı olarak gözlerinizi soğuk suyla yıkayın.
Daha sonra pamuğa birkaç damla gül suyu damlatın ve ıslanmış pamukları göz kapaklarınızın üstünde bekletin.
Bu işlemi de diğerleri gibi ihtiyaç duyduğunuz herhangi bir zamanda tekrarlayabilirsiniz.
Salatalık, göz yorulmasına karşı en çok tavsiye edilen gıda maddelerinden bir tanesidir. Çünkü salatalık gözlerde oluşan şişlikleri dindirir ve göz etrafındaki tenin renk değişimlerini gidermeye katkı sağlar. Ayrıca bu yöntemi uygulamak gerçekten çok basittir, tek yapmanız gereken; 2 adet ince dilimlenmiş salatalığı göz kapaklarınızın üstüne koyup bir süre bekletmek. Hepsi bu kadar!
Göz yorgunluğuna karşı en çok bilinen ve uygulanan tekniklerden bir tanesi de göze çay koymaktır. Demlenen çayların poşetlerini ılık hale geldiğinde göz kapaklarınızın üstüne koyup bir süre bu şekilde bekleyebilirsiniz.
Bir miktar pamuğu soğuk süte batırın ve daha sonra bu pamukla göz etrafına nazikçe masaj yapın.
Bu işlemi göz yorgunluğu belirtilerinin ortaya çıktığı her an uygulayabilirsiniz.
Pek çok uzman göz kuruluğu ve yorgunluğu için ayrıca karnabahar suyunu önermektedir.
Gözünüzde kuruluk mevcutsa uygun bir tencerede 1,5-2 su bardağı kadar içme suyu kaynatılır.
Su kaynadıktan sonra içine 150-250 gram arası miktarda karnabahar eklenir ve 5 dakika daha kısık ateşte kaynatmaya devam edilir.
Süre dolduktan sonra suyunu süzüp içebilirsiniz.
Göz yorgunluğuna karşı yapılacak pek çok şey bulunmaktadır. Göz sağlığına ve gün içerisinde yapılan aktivitelerde daha dikkatli davranarak göz yorgunluğunun önüne geçmek mümkündür. Genel olarak göz yorgunluğu için yapılacak şeyler şu şekilde sıralayabiliriz;
Özellikle ebeveynlerin çocukları hakkında merak ve endişe ettikleri bir husus uzun süre bilgisayara bakmanın zararının olup olmadığıdır. Bilgisayarın gözleri bozduğuna dair net bir kanıt yoktur. Fakat bilgisayar ekranına çok yakın olarak oturmanın miyopi riskini artırdığı hususunda genel bir fikir birliği mevcuttur. Her ne kadar bilgisayar vb cihazların kullanımı gözleri bozmasa da gözleri yorduğu gerçeğinin göz ardı edilmemesi elzemdir.
Normal durumlarda bir insan bir dakika içerisinde gözlerini 15 ile 20 kez kırpar. Farkında olmadan gerçekleştirdiğimiz bu hareket sayesinde gözlerimiz ideal biçimde nemlenir ve göz kuruluğuna bağlı rahatsızlıklar başta olmak üzere gözün yorulmasının önüne geçilir.
Uzun süre telefon, televizyon ya da bilgisayar ekranına bakmak gözlerin normalden az kırpılmasına, yeterince nemlenememesine ve kurumasına sebebiyet vermektedir. Bunlara ek olarak dijital ekranlardaki parlaklık, renk zıtlığı (kontrast) ve titreme gibi faktörler de gözü yorabilir. Bu sebeple monitör seçimi oldukça önemlidir. Yeni teknolojilere sahip monitörler göz yorgunluğunu büyük oranda engelleyebilmektedir.
Günde 2 saatten uzun bir süre boyunca monitöre bakıyorsanız dijital göz yorgunluğu rahatsızlığı için önlem almanız sağlığınızı korumak adına çok önemlidir. Daha büyük ve son teknoloji barındıran monitörlerin tercih edilmesi göz yorgunluğunun en aza indirgenmesi adına önemli bir tercih olma özelliği taşır.
Ekranın yüksek çözünürlüklü olması ve yenileme hızının fazla olması da dikkat edilmesi gereken diğer önemli hususlardır. Böylece birey rahatsızlık yaratan titremelere daha az maruz kalır ve sürekli olan göz yorgunluğu için tedbir alabilir.
Dijital göz yorgunluğu sendromu gelişme riskinin azaltılmasında son teknolojiye sahip monitör seçimi çok önemli olsa da ekran parlaklık ayarı, renk doygunluğu, yazı boyutu ve zıtlık gibi değişkenler de göz sağlığını etkilemektedir.
Göz sağlığı için ekranın parlaklığı ayarlanırken parlaklık ayarı ufak adımlar halinde yavaş yavaş düşürülmelidir. Bununla birlikte her değer yaklaşık 1 saat süresince denenmeli ve gözleri yormayan doğru parlaklık bulunmalıdır. Diğer bir deyişle, ekran parlaklığı kişiden kişiye göre değişen bir husustur ve deneme yanılma yolu ile bulunmalıdır.
Pek çok uzmanın bilgisayar ekranı ve birey arasındaki mesafenin en az 60 cm olması yönündeki tavsiyelerine uymak önemlidir. Eğer mümkünse her 20 dakikada bir kez olmak kaydı ile gözler ekrandan çekilerek dinlendirilmelidir. Tüm bu tavsiyelere uyum sağlandığında hem göz yorgunluğu ihtimali azaltılabilir. Ayrıca da uyku kalitesini artırmak daha da olası olacağı için gün içerisindeki verimlilik ve performans da yükseltilebilir.
Çoğu vakada gözlerin uzun süre ve yoğun bir biçimde kullanılması ile ortaya çıkmaktadır.
Gözler en çok ışık ve radyasyondan kaynaklı etkenler yüzünden yorulur. Bu sebeple de gözlerimizi belirli zaman aralıkları ile ışık ve radyasyondan muhafaza etmeliyiz. Kapalı bir biçimde ya da karanlık bir mekânda dinlendirmeliyiz.
Aşırı miktarda kafein tüketimi, demir emilimini sınırlandırdığından dolayı uyku haline sebebiyet verebilmektedir.
Telefon ve bilgisayar gibi cihazların başından kısa bir süreliğine ayrılmak ya da her 20 dakikada bir mola vermek en etkili yöntemlerden biridir. Bu sayede göz kasları dinlenmiş ve rahatlamış olur ve kalan işe rahatça dönülebilir.