Albino (Albinizm) Hastalığı Nedir?
Sağlık Rehberi
Lütfen Bekleyiniz...
Nefes Darlığı Neden Olur? Nefes Darlığına Ne İyi Gelir?
İçindekiler
Nefes Darlığı Nedir?
Nefes açlığı olarak da bilinen nefes darlığı, bireyin günlük işlerini yapmasına engel olan ve hayat standardını düşüren bir hastalıktır. Birçok farklı nedenden dolayı meydana gelebilen bu rahatsızlık, bireyin nefes alıp vermesini hissetmesi ve bu olay sırasında zorluk hissetmesi ile anlaşılmaktadır. Bazı vakalarda akciğere bağlı şekilde oluşan nefes darlığı, kalp rahatsızlıklarına veya bütünüyle psikolojik sebeplere bağlı şekilde de görülebilir.
Bu sebeple nefes darlığı, akciğere bağlı olan nedenler ve akciğer dışı nedenler şekilde iki ayrı kategoride değerlendirilir. Birden başlayan nefes darlığı sorununun ana kaynağı genellikle kalp ve akciğere bağlı şekilde oluşan, günden güne içinde yavaşça meydana gelen nedenler ise subakut ve kronik sebepler şeklinde değerlendirilmektedir. Nedeninden bağımsız olarak nefes darlığı yaşayan bireylerin, bu durumu göz ardı etmeyerek mutlaka bir doktora başvurması gerekmektedir.
Nefes Darlığı Belirtileri Nelerdir?
Nefes darlığı, göz ardı edilmemesi gereken ve bu duruma neden olan durumların araştırılmasını gerektiren bir hastalıktır. Sıkça görülen nefes darlığı semptomları şu şekilde sıralanabilir:
- Nefes alıp vermede zorluk
- Hırıltılı solunum
- Yeterince nefes alamama hissi
- Sürekli yorgun ve hâlsiz hissetme
- Havasız kalma ya da boğulma hissi
- Göğüs ağrısı
- Kanlı balgam
- Kronik ve birden başlayan öksürük
- Normalde kolaylıkla yapılan günlük aktivitelerde zorluk çekme
- Nefes alamadığını hissedip gece uykudan uyanma
- Dinlenme esnasında soluk alıp vermede zorluk
- Bilinç bozukluğu
- Kalp çarpıntısı
- Kilo kaybı
- Baş ağrısı ve baş dönmesi
- Ayak bileklerinde ve bacaklarda meydana gelen şişlikler
Nefes Darlığı Neden Olur?
Bireyin nefes alıp vermede zorlanması ve yeterince nefes alamaması şeklinde tanımlanan nefes darlığı, akciğere bağlı nedenler ve akciğerden bağımsız nedenler olarak iki ayrı kategori altında incelenmektedir. Nefes darlığı nedenleri genellikle, akciğerdeki patolojiye bağlı şekilde görülmektedir. Akciğerden bağımsız olan nefes darlığı kalp sorunlarına ve psikolojik sebeplere bağlı şekilde görülebilmektedir.
Nefes alıp vermeyi zorlaştıran rahatsızlık, kalp ve akciğere ek olarak diğer hayati işlevlere sahip dokuların da yeteri kadar oksijen alamamasına ve karbondioksidin vücudun içinde birikmesine neden olabilmektedir.
Akut Nefes Darlığı Nedenleri Nelerdir?
Akut veya başka bir söyleyişle birden meydana gelen nefes darlığının sebepleri şu şekilde sıralanabilmektedir:
- Astım
- Kalp krizi
- Kalp yetmezliği
- Tansiyon düşüklüğü
- Solunum yolu tıkanıklıkları
- Solunumda yabancı bir cismin varlığı
- Pnömoni olarak bilinen zatürre
- Sönmüş akciğer şeklinde bilinen pnömotoraks
- Akciğer arterlerinde oluşan ani kan pıhtılaşmasının sonucunda ortaya çıkan pulmoner emboli
- Kan kaybı
Kronik Nefes Darlığı Nedenleri Nelerdir?
Kronik şekilde görülen nefes darlığının sebepleri ise şu şekilde sıralanabilir:
- Obezite
- İnterstisyel akciğer rahatsızlıkları (toz ve bazı gazlara aşırı maruz kalma)
- Tıkayıcı akciğer rahatsızlıkları (sigara kullanımı ve KOAH)
- Restriktif akciğer rahatsızlıkları (kalp yetmezliği, anemi)
- Yaşlılık
- Astım
Akciğere Bağlı Görülen Nefes Darlığı
Akciğer kapasitesinin azalmasına sebebiyet veren astım, akciğere bağlı şekilde oluşan nefes darlığı rahatsızlıklarının başında gelir. Solunum yollarında daralmaya sebebiyet veren astım, göğüs bölgesi olarak isimlendirilen bölümde bir daralma hissine ve yeteri kadar nefes alamama sorunlarına yol açar. Genel olarak akciğerlerde hırıltılı ve ıslığa benzeyen bir sesle beraber karakterize olmuştur. Solunum yollarının daralmasına bağlı şekilde nefes darlığına sebebiyet veren diğer faktörler arasında;
- Ağır egzersiz,
- Soğuk algınlığı,
- Grip,
- Alerji gibi sebepler yer almaktadır.
Solunum yollarında yabancı bir cismin varlığı da nefes darlığı şikayetine sebep olmaktadır. Çoğunlukla küçük çocuklarda rastlanan bu durum, nefes alıp vermede aniden yaşanan zorlanma rahatsızlığına neden olur ve acil olarak müdahale edilmeyi gerektirir. Uzun zaman boyunca zehirli gazları solumakta benzer rahatsızlıklara neden olmaktadır. Bunların yanı sıra;
- Çoğunlukla sıcak su ile yapılan temizlikler esnasında deterjanın sebep olduğu zehirli buhar,
- Farklı deterjanların karışması sonucunda ortaya çıkan zehirli gazlar,
- Soba ve doğalgazdan kaynaklanan zehirlenme de nefes darlığı rahatsızlıklarına yol açabilmektedir.
Pnömotoraks şeklinde adlandırılan akciğerin tamamının veya bir bölümünün söndüğü vakalarda ise akciğer ve çevresinde yoğun ağrı ile beraber nefes darlığı olabilmektedir. Akciğerlerde bulunan kan damarlarında meydana gelen pıhtılaşma sonucunda kan dolaşımının kısmen veya bütünüyle durması olarak adlandırılan pulmoner emboli;
- Göğüste şiddetli ağrı,
- Kanlı tükürük,
- Bayılma,
- Nefes darlığına sebep olan bir hastalıktır.
Ayrıca;
- Kronik bronşit,
- Sigara kullanımı,
- KOAH hastalığı
- Çevre ve hava kirliliği,
- Sanayi bölgesine çok yakın mesafede yaşamak
- Uzun süre zararlı kimyasal maddelere maruz kalmak da akciğerlere bağlı şekilde ortaya çıkan nefes darlığına neden olan faktörler arasında yer almaktadır.
Kalbe Bağlı Şekilde Gelişen Nefes Darlığı
Kalpten kaynaklanan nefes darlığı rahatsızlıkları ani şekilde ortaya çıkmamaktadır. Şikayetlerin zamanla daha da artarak devam ettiği bu vakada, hasta birey uzun bir zaman boyunca nefes darlığının belirtilerinin farkına varamaz. Göğüs bölgesinde meydana gelen şiddetli ağrıyla beraber karakterize olan kalp krizi, erken aşamada nefes darlığı şikayetine neden olabilmektedir.
Kalpte çarpıntı da bazı durumlarda bireyin yeterince nefes alamamasına neden olabilir. Yüksek tansiyon ile kalp yetmezliği ve benzeri rahatsızlıklara bağlı şekilde ödem oluşumu gerçekleşebilir. Çoğunlukla kalpten kaynaklı şekilde ortaya çıkan akciğer ödemi, nefes darlığıyla beraber gelişen ve acilen müdahale edilmesi gereken bir rahatsızlıktır.
Nefes Darlığı Olup Olmadığı Nasıl Anlaşılır?
Hasta bireyin hikayesinin dinlenmesi önem arz etmektedir. Nefes darlığı psikolojik bir sorunla beraber birdenbire gelişebilir, ilk kontrolde anlaşılmasa bile sonraki kontrollerde saptanabilmektedir. Örnek olarak hiperventilasyon normalden daha hızlı ya da daha derin solunum yapma hastalığına verilen isimdir. Bu hasta grubuna yapılan muayenelerde nefes darlığı anlaşılamayabilir ancak yapılan diğer kontrollerde kan gazındaki karbondioksit düzeyinin az olmasıyla tanısı konulabilmektedir.
Nefes Darlığı Tanı Yöntemleri Nelerdir?
Hasta bireyin öyküsü, uzman bir doktor tarafından ayrıntılı olarak alındıktan sonra yine ayrıntılı şekilde fizik muayenesi yapılır. Gerekli görüldüğü durumlarda doktor;
- Akciğer grafisi,
- Kan testler,
- Solunum fonksiyon testleri,
- Tomograf,
- Bronkoskopi,
- Koroner anjiyografi gibi çeşitli radyolojik testler ve laboratuvar testleri isteyebilmektedir.
Psikolojik tetkikle beraber belirlenen sonuç raporuna göre nefes darlığına yol açan durum kesinleştirilir ve uygun tedavi ayarlanır.
Nefes Darlığına Ne İyi Gelir? Nefes Darlığı Tedavisi
Nefes darlığı şikayetlerinde yaygın şekilde kullanılan tedavi yöntemleri mevcuttur. Fakat altta yatan sebebin bulunması ve uzman doktor kontrolünde vakaya yönelik olan tedavinin planlanması önem arz etmektedir. Nefes darlığı tedavisinde en başta hasta birey kilo aldıysa kilo kaybetmesi, tütün ürünleri kullanıyorsa bunları bırakması ve kondisyonu az ise kondisyonunu yükselten egzersizlere veya fizik tedaviye yönlendirilmesi gerekmektedir. Hasta bireyde astım ve KOAH hastalığından kaynaklanan atak ve buna bağlı olacak şekilde nefes darlığı oluşuyorsa, öncelikli olarak bu hastalıkların tedavisi yapılmalıdır.
Orta ve üstü düzeydeki KOAH hastalarında sürekli bir nefes darlığı mevcut olabilir. Astım hastalarının yaşadığı nefes darlığı ise çoğunlukla nemli bir mekân ile temas, tütün ürünleri kullanımı ve ilaçların alınmaması gibi durumlarda ataklarla beraber gelişir. Bu sebeple altta yatan nedene göre planlanan tedavi yöntemine uyulması, atağa sebebiyet verebilecek durumlardan uzak durulması, tütün ürünlerinin kullanılmaması gibi önlemler nefes darlığının gerilemesine katkı sağlayabilmektedir.
Nefes darlığına sebebiyet veren ve altta yatan hastalık kalp ile ilişkili ise öncelikli olarak buna yönelik tedavi ve yöntemi planlanır. Eğer primer akciğerden kaynaklanıyorsa öncelikle bu rahatsızlık tedavi edilmelidir. Çünkü yaş arttıkça kombine nedenlere daha sık rastlanılmaktadır. Uzun zaman boyunca yoğun bakım altında tedavi gören bir hastada da nefes darlığı gelişebilmektedir. Yatarak tedavi sonucunda kas ve güç kaybı gelişebilir ve nefes darlığı meydana gelir.
Akciğer ve kalbin kapasitesinde bir değişim olmamasına rağmen kas gücü kaybı nefes darlığına neden olabilmektedir. Diyafram başta olarak vücudumuzdaki tüm kaslar solunum yaparken kullanılmaktadır. Fakat kaslarda erime meydana gelirse solunum yapmakta kullanılan kasları kısmen kullanmak ya da kullanamamak nefes darlığına sebep olabilmektedir. Ayrıca hareketsizlikten kaynaklanan balgamı atamama sorunu da nefes darlığının ciddiyetini artırabilmektedir. Bu soruna yönelik fizik ve medikal tedaviler mevcuttur.
Nefes Darlığı ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Astım ve KOAH Nefes Darlığını Tetikler mi?
Astım ve KOAH rahatsızlıklarının seyrinde nefes darlığı ortaya çıkabilmektedir. KOAH hastalığında solunumda kronik bir daralma mevcuttur. KOAH hastaları ileri aşamada ise devamlı nefes darlığından şikayetçi olabilmektedirler. Fakat ileri düzey KOAH hastalığında rastlanan nefes darlığı kalp yetmezliğine dönüşebilmektedir.
Dinlenirken Nefes Darlığı Gelişir mi?
Nefes darlığı dinlenme esnasında gerçekleşirse bu, kişiye ciddi bir sorun olduğunu belirtir. Fakat birçok kalp ve damar hastalıklarında çaba gerektiren bir eylem yapılmadığında ve dinlenme esnasında şikayetlerde azalma veya şikayetlerin ortadan kalkması mümkündür.
Akciğerleri zorlayan etkenlerin başında efor sarf etmek yer alır. Eforun dışında bulunduğunuz pozisyon da çok önemlidir. Örnek olarak akciğerlerin en çok yorulduğu pozisyon sırt üstü yatma pozisyonudur. Gece uyurken hasta bireyin zorlanması ortopne belirtisidir. Bu da kalp yetmezliğinin semptomlarına işaret edebilmektedir.
Nefes Darlığı Uçuş Esnasında Görülebilir mi?
Koah, amfizem, emboli ve kalp yetmezliği gibi hastalıklara sahip olan veya ciddi kalp rahatsızlıklarına sahip olan bireylerde uçuş sırasında nefes darlığı görülebilmektedir. Uçuş esnasında görülen nefes darlığı ya da hipoksemi kabin içi basıncının sıfır rakımdaki basınca kıyasla farklı olmasından ve oksijen düzeyinin daha az olmasından kaynaklanır.
Stres Nefes Darlığı Yapar mı?
Stres nefes darlığına sebep olmaktadır. Nefes darlığına ayrıca farklı psikolojik etkenler de sebebiyet verebilmekte ve psikolojik nefes darlığı ortaya çıkabilmektedir. Ayrıca depresyon, anksiyete ve panik atak gibi durumlar nefes darlığına sebep olabilmektedir. Bireyin astım veya kalp rahatsızlığı gibi fiziksel bir sorununun olması o anın stresi ve paniği ile birleşmesi nefes darlığının şiddetini arttırabilmektedir.
Obezite Nefes Darlığına Neden Olur mu?
Fazla kilo nefes darlığına yol açabilmektedir. Obezite sorunu olan bireylerde daha fazla efor sarf edilmesiyle beraber nefes darlığı da gelişmektedir.
Sigara Kullanımı ve Balgam Nefes Darlığı Yapar mı?
Sigara içildiği zaman on saniye içerisinde kandaki oksijen oranı üçte bir oranında azalmaktadır. Bununla beraber balgam üretimi de artmaktadır. Bu durum hastayı yorar ve kondisyonu azaltır. Buna ek olarak kalp damarlarına ve akciğerlere yapılan basıncı yükseltir. Bu da nefes darlığına sebebiyet verebilmektedir.
Kapalı Ortamlar Hastalığı Tetikler mi?
Klostrofobi sebebiyle birey kapalı bir ortama girdiğinde yaşadığı stres sebebiyle nefes darlığı çekebilir. Astım hastaları genellikle kapalı mekanlardan rahatsızlık duyar, kışın bile uyuduğu odanın penceresini açma ihtiyacı duyabilir. Bireyi ancak açık hava rahata erdirir. Buna ek olarak ev akarı, bahar vb. alerjiler özellikle astım hastalarının nefes darlığı yaşamasına yol açabilmektedir.
Hızlı Randevu Al
Bizimle İletişime Geçin
İlgili İçerikler
