Denizli Saç Ekim
Sağlık Rehberi
Lütfen Bekleyiniz...
Romatoid Artrit (İltihaplı Romatizma) Nedir? Belirtileri ve Tedavisi
İçindekiler
Romatoid Artrit (İltihaplı Romatizma) Nedir?
Tıp literatüründe romatoid artrit adıyla bilinen iltihaplı romatizma, kronik bir inflamatuvar hastalıktır. Bu hastalığın bazı hastalarda, göz, cilt, akciğer, kalp ve kan damarları gibi vücuttaki birçok organa zarar verdiği bilinmektedir. Halk arasında bilindiğinin aksine, fazla sıcak veya soğuk havalar romatoid artrite sebep olmaz. Hastalık esas olarak otoimmün sisteminde yer alan bir sorundan kaynaklıdır. Osteoartrit’in (kireçlenme) aksine, iltihaplı romatizmada aşınma doğrudan olmaz.
Romatoid artritte olay kişinin eklem zarının hasar görmesidir. İlerleyen süreçte ise eklem kemik erozyonu ile deforme olarak ağrılı şekilde şişer. Eklem romatizması (romatoid artrit) yaşanması durumunda iltihaplanmada vücudun tek bir yerinin aksine vücudun diğer bölgeleri de etkilenir. Şiddetli romatoid bugün hastalarda fiziksel harekette zorluklara sebebiyet verse de ilerlemediği durumlarda günümüz ilaç teknolojileri ile ilaç tedavilerinden önemli ölçüde verim alınabilmektedir.
Romatoid Artrit Neden Olur?
Romatoid artritin çıkış noktası, kişinin kendi bağışıklık sisteminin eklemlerini saran zarın astarına (sinovyum) atağa geçmesidir. Bu atağa geçme durumunda iltihaplanma oluşarak sinovyum kalınlaşır. Bunun birlikte eklemlerde yer alan kıkırdak ve kemik yokusu hasar görerek azalır, hatta yok olmaya yüz tutar.
Vücutta eklemleri birlikte tutan tendonlar bulunmaktadır. Bu yaşanan durumla birlikte bu tendonlar ve bağlar giderek zayıflar ve zamanla gerilir. Bu durum ilerledikçe eklemin doğal yapısı bozulur ve doğru hareket edemez hale gelir. Günümüzde uzmanlar hala bu gidişata neyin sebep olduğunu tam olarak bilememektedirler ancak kalıtsal bir nedenin buna sebep olabileceği kanısındalar.
Normalde kişinin genleri romatoid artritin esas nedeni değildir. Ancak genler, kişinin virüs veya bakteriyel kaynaklı bir hastalık geçirmesi gibi çevresel durumlarda kişiyi hastalığa daha yatkın bir duruma sokabilir. Böylece ortaya romatoid artrit çıkar. Bazı durumlarda ise kişinin eklemleri aşınıp incelir ve kemik çıkıntısı oluşur. Bu da düşme veya kaza geçirme sonucu durumlardan meydana gelebilir. Böylece ortaya iltihaplı olmayan romatizma çıkar.
Romatoid Artrit Belirtileri Nelerdir?
Birincil belirtiler olarak eklemlerin şişip hassaslaşması ve eklemlerde sıcaklık hissedilmesi olarak verilebilir. İltihapları romatizmanın belirtileri arasında sabahları uyanmanın ardından hareket edilmediği durumlarda eklemin sertleşmesi, yorgunluk hissi, ateşlenme ve yemek yemek istememe gibi durumlar sayılabilir.
Romatoid artritin ilk dönemlerinde kişinin genellikle el parmakları ve ayak parmakları gibi küçük eklemlerinin bulunduğu bölgeler etkilenir. İlk dönemlerin ardından bilekler, dizler, ayak bilekleri, dirsekler, kalça ve omuz gibi bölgeler etkilenir. Hastaların çoğunda vücudun her iki yanındaki eklemler etkilenir.
Romatoid artrit hastalarının %40’ı gibi bir çoğunlukta sadece eklemler etkilenmez. Vücudun aşağıdaki diğer bölgeleri de etkilenir:
- Akciğerler,
- Böbrekler,
- Deri,
- Gözler,
- Kalp,
- Kan damarları,
- Kemik ilikleri,
- Sinir dokuları,
- Tükürük bezleri.
Her romatoid artrit hastasının semptom ve belirtileri aynı değildir. Belirti ve semptomlar hastalığın ciddiyet ve ilerlemesine göre değişmektedir. Bazen hastalık iki dönemde gidip gelmeler yaşar. Alevlenme döneminde hastalığın etkileri çoğalırken, remisyon (hafifleme) döneminde ağrı ve şişlikler azalır.
Eğer tedaviler işe yaramazsa, romatoid artrit giderecek kişinin eklemlerini çalışamaz hale getirerek eklemlerin olağan yerinden çıkmasına sebebiyet verir. Eğer eklemlerdeki şişlik ve huzursuzluk geçmezse bir hekime muayene olunmalıdır
Romatoid Artrit Riskini Artıran Faktörler Nelerdir?
Romatoid artrit riskini artıran faktörlerden bir cinsiyettir. Erkeklerde iltihaplı romatizma yaşama ihtimali kadınlara oranla daha düşüktür. Hastalık her yaşta ortaya çıkabilse de, çoğunlukla orta yaşta yetişkin bireylerde olduğu gibi bu tür iltihaplı romatizmaların da erken evrede fark edilip tedavi edilmeleri önemlidir. Tedavi edilmediği takdirde çocuklarda kalıcı hasara ve gelişme bozukluklarına neden olabilir. Bazı durumlarda romatoid artrit gelişme ihtimali daha yüksektir. Buna örnek olarak obezlik, yaşı 55 ve altı kadın olmak gibi sebepler verilebilir.
Hastalıkta kalıtsal etkiler de görüldüğünden, kişinin ailesine romatoid artrit hastası varsa hastalık riski biraz daha fazla olabilir. Eğer kişide bu kalıtsal yatkınlık varsa sigara kullanımı yine hastalığın gelişme riski açısından arttırıcı etkiye sahiptir. Eğer kişi romatoid artrit hastasıysa sigara kullanması hastalığının şiddetini artırabilir. Abest ve silika gibi maddelere maruz kalmak da iltihaplı romatizma yaşama ihtimalini arttırabilir. Genellikle bu tür maddelere maruz kalan bireylerde romatoid artrit gibi diğer başka otoimmun hastalıkları yaşama ihtimali daha fazladır.
Romatoid Artrit (İltihaplı Romatizma) ve Hamilelik
Hamilelik, iltihaplı romatizmanın türün ve organlara verdiği hasara göre sakıncalı bir durum olarak düşünülebilir. Genel durumda riskli olsa bile, kişi hastalığının nüks etmediği bir dönemde ise ilgili tetkiklerin ardından hamile kalabilir. Yine de hamilelik durumu yakından takip edilmelidir.
Bağışıklık sistemi ile ilgili olduğundan bazen iltihaplı romatizma sürecinde hamilelik durumun şiddetini arttırırken bazı türlerinde de sönme görülebilir. Tedavide kullanılacak ilaçların uzun dönemli etkileri göz önüne alındığında, hamilelikten önce bu ilaçları almamaları gerekli olabilir.
İltihaplı romatizma normalde kişiden kişide geçmez ancak anneden bebeğe bazı maddeler aktarılabilir. Bebek doğduğundaki ilk zamanlarda olumsuzluklar görülebilse de bu durum kalıcı değildir. Yine kişide iltihaplı romatizma var diye bu durum gelecek kuşaklarda da görülecek diye bir zorunluluk söz konusu değildir.
Romatoid Artrit Kaynaklı Komplikasyonlar Nelerdir?
Romatoid artrit hastası olan kişilerin bazı durumları yaşaması da muhtemeldir:
- Osteoporoz: Hem hastalığın kendisi hem de tedavi sürecinde kullanılan ilaçların bir kısmı, osteoporoz riskini artırabilir. Osteoporoz kişinin kemiklerinin zayıflamasına ve kırılmasına yatkın duruma gelmesine neden olur.
- Romatoid Nodüller: Romatoid nodüller kişinin eklem gibi baskının yüksek olduğu bölgelerinde oluşabilir. Sadece dirsekler değil, akciğerler gibi vücudun farklı bölgelerinde de meydana gelebilirler.
- Kuru Gözler ve Ağız: Sjögren sendromunda kişinin göz ve ağızlarındaki nem miktarı azalır. Romatoid artrit hastalarının bu sendromu yaşama ihtimali de artmaktadır.
- Enfeksiyonlar: Hastalık için kullanılan ilaçlarla birlikte yine hastalığın kendisi bağışıklık sistemini zayıflattığından kişiyi enfeksiyonlara açık hale getirir.
- Anormal Vücut Kompozisyonu: Romatoid artrit hastalarının yağ miktarları, yağsız kütlelerine oranla daha yüksektir. Bu durum normal vücut kitle indeksi olanlarda bile görülebilir.
- Karpal Tünel Sendromu: Hastalığın sebep olduğu iltihaplanma bileklerdeyse, kişinin elinde ve parmaklarında bulunan sinirleri sıkıştırıp onları hareketsiz hale getirebilir. Bu da ağrıya sebebiyet verir.
- Kalp Sorunları: Hastalık kişinin tıkanmış arter riskini ve kalbin etrafındaki kesedeki iltihaplanma riskini artırabilmektedir.
- Akciğer Hastalığı: Hastalıktan muzdarip kişilerin akciğer dokuları zamanla iltihaplanarak skarlaşabilir. Bu da kişiyi zamanla nefes alması güç duruma getirecektir.
- Lenfoma: Lenfoma lenflerde görülen bir kanserdir. Romatoid Artrit bu kanser riskini arttırır.
Romatoid Artrit Tanı Yöntemleri Nelerdir?
Romatoid artritin ilk evrelerde görülen semptomları birçok hastalık ile benzerdir. Bu yüzden hastalığın erken teşhisi oldukça zordur. Ayrıca hastalığı saptamak için belirli bir kan testi veya vücutta görülen bir belirti yoktur. Doktor muayene esnasında kişinin eklemlerinde şişlik, kızarıklık veya sıcaklık olup olmadığına bakar. Refleksler ve kas gücünü de sınayabilir. Eğer bunlar yeterli görülmezse kan testi de talep edilebilir.
İltihaplı romatizmadan muzdarip kişilerde, çoğunlukla vücutta enflamatuar bir durumun yaşandığını gösterebilecek fazla eritrosit sedimantasyon hızı ya da C-reaktif proteini görülebilir. Romatoid artrit hastalığı için başka bilinen kan testleri romatoid faktör ve anti-siklik sitrüline peptit antikorlarının varlığını saptamak için kullanılır. Eklem de romatoid artritin ilerleyip ilerlemediğinin takibi için kullanılabilir. Doktor hastalığın ne durumda olduğunu anlamak için manyetik rezonans ve ultrason testi talep edebilir.
Romatoid Artrit Tedavisi Nasıl Yapılır?
Romatoid artritin bilinen belli bir tedavisi yoktur. Tıpkı şeker, diyabet ve yüksek tansiyon hastalıkları gibi bu durum ömür boyu sürebilir. İltihaplı romatizma tedavisinde asıl beklenen tedaviyle kişinin semptomlarının şiddetini azaltmak ve kişiye daha iyi bir yaşam sunabilmektir. Romatoid artrit tedavisi için bir romatoloji uzmanına başvurmak gerekir. Ayrıca ortopedi uzmanı, fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanlarından da tavsiye alınabilir.
Romatoid Artrit (İltihaplı Romatizma) İlaçları
Romatoid artrit tedavisinde kullanılan ilaçlar birtakım durumlarda değişir. Bunlar kişinin belirtilerine ve belirtilerin şiddetine göre değişebilir. Ayrıca kişinin ne kadar süredir romatoid artrit yaşadığı da değişebilir bu da bir diğer faktördür.
Verilecek ilaçlar kullanmak kişinin romatoid artritinin ilerlemesinin hızını azaltarak kişinin eklem ve dokularını uzun dönemli hasarlardan korur. DMARD gibi ilaçların birtakım yan etkileri vardır ve bunlar kişiden kişiye değişir. Ancak bazı durumlarda karaciğerde hasar, kemik iliği süpresyonu ve akciğer enfeksiyonu görülebilir.
Romatoid artriti tedavi etmek non-steroid antienflamatuar tipi ilaçlara başvurulur. Bu tür ilaçlar kullanmak ağrıyı azaltacak ve iltihabı hafifletecektir. Ancak yine de bazı yan etkileri olabilir. Bunlar arasında mide tahrişi, kalp problemleri ve böbrek hasarı gibi ciddi yan etkiler olduğundan bu ilaçlar kesinlikle bir doktor gözetiminde kullanılmalıdır.
Kortikosteroidler gibi ilaçlar, hem inflamasyonu hem de ağrıyı azaltacaktır. Bununla birlikte eklem hasarının gidişatında da azalma görülür. Ancak steroidlerin de bazı yan etkileri vardır. Bunlar arasında kemiklerin incelmesi, kilo alımı ve diyabet sayılabilir. Hekimler, ilacı aşama aşama azaltacaktır. Ayrıca akut belirtileri azaltmak için genellikle bir kortikosteroid reçete ederler.
Kesin olmasa da yeni bir DMARD türü olan biyolojik tepki modifiye edici ilaçlar bazı hastalarda bağışıklık sisteminin eklem ve doku hasarına sebebiyet veren iltihabı tetikleyen kısımlarını hedefler. Ancak bu tip ilaçlar enfeksiyon riskini arttırabildiği gibi, romatoid artrit hastalarında dozun fazla olması durumunda akciğerlerinde yan pıhtılaşma risklerini de arttırabilir.
Romatoid Artrit İçin Fizik Tedavi Yöntemleri
Hastaya bakan doktorlar, kişinin eklemlerini esnek tutması için onu bir fizik tedavi ya da ergoterapi uzmanına yönlendirebilir. Bu uzmanlar kişiye günlük hayatta eklemlerine daha az baskı yapmasını sağlayacak yöntemler önerecektir.
Eğer bir nesne kaldırılacaksa, ön kollar ellerin yerine tercih edilebilir. Bazı aletler de eklemlerdeki yüzü hafifletmek için kullanılabilir.
Romatoid Artrit (İltihaplı Romatizma) Ameliyatı
Verilen ilaçlar bazen eklemdeki hasarı yavaşlatmada etkili olmayabilir. Bu gibi durumlarda hastanın doktoru ona cerrahi müdahale yapılmasını tavsiye edebilir. Ameliyatlarla kişi eklemini yeniden kullanarak daha az ağrı yaşayabilir.
Romatoid artrit cerrahisinde aşağıda verildiği gibi çeşitli prosedürler vardır:
Eklem Füzyonu: Eğer eklem yeniden hizalandırılıp stabilize edilemiyorsa veya eklem komple değiştirilemiyorsa yaşanan ağrıları dindirmek için eklem cerrahi yoldan birleştirilebilir.
Sinovektomi: Bu müdahale eklemin iltihaplanmış astarını çıkarmak amacıyla yapılır. Sinovyumu vücuttan dışarı çıkartmak için kullanılan bu yöntem, dizlere, dirseklere, bileklere, kalçalara ve parmaklara uygulanabilmektedir.
Tendon Onarılması: Kişinin eklemlerinin etrafındaki tendonların gevşeyip yırtılması enflamasyon ve eklem hasarı yaşanması durumunda görülebilir. Bu yolla kişinin eklemlerinin çevresindeki tendonlar onarılmaktadır.
Tümden Eklem Değişimi: Tümden eklem değişimi yani eklem replasmanı ile doktor kişinin vücudundaki eklemlerin hasarlı kısımlarını seçer ve onları dışarıya çıkartır. Çıkarılan kısmın yerine metal ve plastikten oluşturulmuş bir protez konulur.
Romatoid Artrit İçin Yaşam Tarzı Değişiklikleri ve Evde Tedavi
İltihaplı romatizmadan muzdarip olan kişilerin kendilerine bakımlar yapması gerekli olabilmektedir. Bunlar arasında bazı kişisel bakım uygulamaları ve hekim tarafından verilen romatoid artrit ilaçları kullanımı yer alır. Bu sayede hastalığın kişiye verdiği rahatsızlık ve belirtiler kontrol altına alınabilir:
Dinlenme ve Rahatlama: Stresin kişilere ağrı verebildiği bilinmektedir. Bu yüzden kişinin hayatındaki stresi azaltması yaşayacağı ağrıları hafifletecektir. Bunun gibi ayrıca derin nefes almak ve kas gevşetme yöntemleri uygulamak da kişinin yaşadığı ağrı hissini hafifletecektir.
Düzenli Egzersiz: Bazı yapılan egzersizler eklemleri çevreleyen kasları güçlendirmeye destek olabilir. Bu yolla kişi yaşadığı yorgunluk hissini kontrol edebilir. Ancak yapılan bu egzersizlerin ağır olmamasına mutlaka dikkat edilmelidir. Bu sebeple bu tür egzersizler yapılmadan önce kişi öncesinde mutlaka bir doktora veya fizik terapi uzmanına danışarak fikir almalıdır. Eğer egzersiz yapılacaksa, bunun ilk olarak yürüyüş olması önerilir. Ancak kişinin eklemleri hassas veya ağır derecede iltihaplıysa egzersiz yapmak fayda sağlamayabilir ve durumu kötüleştirebilir.
Derin nefes alma ve hafif egzersizlerle esnemeyi sağlayan bir hareket terapisi olan Tai Chi, kişilerin yaşadıkları stresi hafifletmek için başvurduğu terapilerden biridir. Bazı yapılan çalışmalara göre Tai Chi, romatoid artritten muzdarip kişilerin yaşam kalitesine fayda sağlamaktadır. Ancak Tai Chi terapisinin de mutlaka bir eğitmen gözetiminde yapılması önerilir. Fakat hareketler kişiye acı veriyorsa o zaman onlardan uzak durulmalıdır.
Sıcak veya Soğuk Uygulama: Bireyin yaşadığı ağrıyı azaltma ve gergin olan kasları yumuşatması etkili olabilmektedir. Bununla birlikte acı hissiyatını donuklaştırıp, şişmeyi azaltmak için de soğuk kullanımına başvurulabilir.
Günümüzde geliştirilip etkinliği kanıtlanan bazı iltihaplı romatizma ilaçlarına ek olarak çeşitli tamamlayıcılar ve takviyeler hastalığın verdiği belirtileri kontrol altına almada faydalı olabilir. Bu tür ek takviyeleri kullanmadan önce bir hekime danışılmalıdır. Bunun nedeni bu takviyelerin ilaçlarla birlikte kullanıldığında yan etki gösterebilmesidir. Ayrıca her hasta için her takviye uygun olmayabilir.
Romatoid Artrit (İltihaplı Romatizma) Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Romatoid Artrit En Sık Hangi Eklemleri Tutar?
Osteroartrit genellikle elin tırnağa yakın olan eklemlerini etkilerken bunun aksine romatoid artrit tırnaklara yakın olan eklemlerde soruna neden olmaz. Dirsekler, omuz, boyun, çene, diz, kalça, ayak bilekleri ve parmak eklemleri romatoid artritten en çok etkilenen eklemlerdir.
Romatoid Artrit Tehlikeli mi?
Romatoid artrit, genel olarak iltihaplı romatizma adıyla bilinen inflamatuar bir hastalıktır. Romatoid artrit tehlikelidir. Bazı vakalarda vücudun çeşitli sistemlerinde hasara neden olabilmektedir. Buna örnek olarak cilt, gözler, akciğerler, kalp ve kalp damarları verilebilir.
Romatoid Artrit En Çok Kimlerde Görülür?
Romatoid Artrit Kimlerde Görülür? 16 yaşından önce fazla görülmez. Bu yaştan sonra her yaş aralığında görülebilse de en fazla 30-50 yaşlarındaki bireylerde rastlanır. Erkekler kadınlara oranlar 2-3 kat daha az bu hastalıktan muzdariptir. Ancak ileri yaşlarda bu aradaki oran kaybolarak eşit şekilde rastlanılır hale gelir.
Romatizmal Nodül Nedir?
Çoğunlukla ağrısız lezyonlar olan ve derinin altında sert ve fındık büyüklüğünde bulunan romatoid nodüller, romatoid artrit hastalarında görülen problemlerden biridir. Romatoid artritten muzdarip kişilerin ortalama %10-30’unda görülürler. Nodüller vücudun baskıya maruz kalan kısımlarında görülürler. Boyları ise 2 mm ile 5 cm arasında değişmektedir.
Hızlı Randevu Al
Bizimle İletişime Geçin
İlgili İçerikler
