Lütfen Bekleyiniz...

Klostrofobi (Kapalı Alan Korkusu) Nedir? Klostrofobi Belirtileri

Son Güncelleme Tarihi: 05.04.2023
Klostrofobi (Kapalı Alan Korkusu) Nedir? Klostrofobi Belirtileri
İçindekiler

    Klostrofobi (Kapalı Alan Korkusu) Nedir?

    Kapalı alan korkusu olarak da bilinen klostrofobi, en sık duyulan kaygı bozukluklarından birisidir. Bu kaygı bozukluğunu kapalı alanda kalma korkusu olarak ifade etmek mümkündür. Zira bu durum, kişinin kapalı alanlarda kaldığı zaman aşırı miktarda stres ve sıkıntı yaşamasına neden olur. Psikolojik bir rahatsızlık olan klostrofobinin fizyolojik belirtileri vardır. Bu belirtiler, genellikle çocukluk veya ergenlik döneminde kendini gösterir. 

    Bu tür bir korkudan muzdarip kişiler, asansör ve uçak gibi araçları kullanamaz. Mağaralar, tüneller ve kilitli odalar da onlara aynı şekilde stres verir. Kısacası içerisinde kısıtlı bulunacakları her türlü ortam onlar için kaygı sebebidir. Bu tür bir fobinin gelişimine sebep olan nedenin, genetik ve yaşanmışlıklardan oluşan bir bütünün sonucu olduğu düşünülmektedir.

    Klostrofobik kişilerin bir kısmı kapalı alanda kaldığı zaman hafif düzeyde kaygılanırken, bazı kişiler ise şiddetli düzeyde kaygı duyarlar ve kimi zaman da panik atak geçirebilirler. Bu kişilerin kaygılarını ve panik atak geçirme olasılıklarını tetikleyebilecek birçok durum vardır. Bu tetikleyiciler kişiden kişiye farklılık gösterir. Bu yüzden bu kişiler kapalı ve dar alanlara girmekten mümkün olduğunca uzak dururlar.

    Klostrofobi Tetikleyici Faktörler Nelerdir?

    Klostrofobiyi tetikleyebilecek ihtimaller oldukça fazladır. Kapalı bir alana girmenin yanı sıra, bir durumu hayal etmek bile onları tetikleyebilir. Klostrofobiyi tetikleyebilecek faktörler ise genel olarak şu şekilde sıralanabilir:

    • Asansör kullanmak
    • Tünele girmek
    • Su altı mağaralarına girmek
    • Mağara içinde bulunmak
    • Kalabalık alanlara girmek
    • Metro, tren, minibüs ve otobüs gibi toplu taşıma araçlarını kullanmak
    • Küçük arabaların içerisinde seyahat etmek
    • Halka açık tuvaletleri kullanmak
    • Merkezi kilitli araçlarda bulunmak
    • Manyetik rezonans görüntüleme (MRI) cihazına girmek
    • CT taramaları
    • Mağazalardaki kabinleri kullanmak
    • Penceresiz odalarda bulunmak
    • Döner kapılardan geçmek
    • Uçağa binmek
    • Bodrum katlarında oturmak
    • Mahzenlere girmek
    • Dar kıyafetler giymek

    Klostrofobi Belirtileri Nelerdir?

    Klostrofobi semptomları bazı diğer anksiyete bozuklukları ile benzerdir. Klostrofobi belirtilerinden en çok görülenleri kalp çarpıntısı, nefes almada zorluk, titreme ve bayılma hissi gibi belirtilerdir. Bunlar en yaygın fizyolojik belirtiler arasındadır. Klostrofobi sırasında bireyler kontrollerini kaybettikleri hissine kapılarak korkarlar. 

    Bu tür bir fobiye sahip olmak kişilerin otobüsler, uçaklar ve tüneller gibi günümüzde yaygın kullanılan ortamlara girmelerine engel olur. Klostrofobisi olanlar bu durumdan oldukça olumsuz şekilde etkilenirler. Bu olumsuz etkilerin başında panik atak gelir. Panik ataklar da klostrofobik kişilerde oldukça görülen durumlardır. Söz konusu bireyler panik atak anlarında aşağıdaki durumları yaşayabilirler:

    • Terlemek
    • Titremek
    • Sıcak basıyor gibi hissetmek
    • Nefes alırken zorluk çekmek
    • Boğuluyormuş gibi hissetmek
    • Kalp çarpıntısı
    • Göğüste ağrı hissi
    • Midede kelebek varmış gibi hissetmek
    • Mide bulantısı
    • Baş ağrısı ve baş dönmesi
    • Bayılacakmış gibi hissetmek
    • Vücutta uyuşukluk hissi
    • Ağız kuruluğu
    • Tuvalete çıkma ihtiyacı
    • Kulaklarda çınlama hissi
    • Kafa karışıklığı

    Ayrıca bazı şiddetli klostrofobi belirtileri şu şekilde de görülebilir: 

    • Kontrolünü kaybedecekmiş gibi hissedip korkmak
    • Bayılacağından korkmak
    • Şiddetli korku duyguları içinde olmak
    • Ölüm korkusu yaşamak 

    Klostrofobi Nedenleri Nelerdir?

    Klostrofobi belirtileri, beynin bir bölgesinin oldukça fazla çalışması sonucu ortaya çıkar. Ancak klostrofobi nedenini tek bir şekilde açıklamak olanaksızdır.  Yine de klostrofobiye neden olabilecek bazı durumlar vardır. Çocukluk travması bunlardan biridir. Çocukluk çağında deneyimlenen bazı durumlar kişilerde travmaya sebep olabilir. 

    Klostrofobinin nedenlerinden birinin de çocukluk zamanında edinilen çevresel deneyimler olduğu düşünülmektedir. Örneğin bazı aileler çocuklarını cezalandırmak için onları bir odaya kapatabilirler. Bu durum, çocuklarda klostrofobinin gelişme ihtimalini artırmakla birlikte oldukça yanlış bir yöntemdir. Zorbalık yapmak veya taciz etmek amacıyla da insanlar bazen diğer insanları kapalı alanlarda durmaya zorlamaktadır. Ayrıca ailede önceden var olan bir klostrofobik bireyin bulunması da önemli bir etkendir. 

    Böyle bir ebeveyn ile büyüdükçe çocukta da kapalı alanlar karşı korku tetiklenebilir. Bunların dışında kazayla kapalı bir alanda mahsur kalmak, ya da uçak kazası geçirmek gibi durumlar da başlıca klostrofobi nedenlerindendir. Klostrofobinin nedenleri arasında en son olarak da genetik faktörler sayılabilir. 2013 yılında gerçekleştirilen bir araştırmada, klostrofobik kişilerin GPM6A genindeki bir mutasyonun daha sık olduğu bulunmuştur. 

    Klostrofobi Tanı Yöntemleri Nelerdir?

    Uzman doktor, klostrofobi tanısı koymak için öncelikle kişiye geçmişiyle ve yaşadığı belirtilerle ilgili birtakım sorular soracaktır. 

    Doktorun klostrofobi tanısı için sorabileceği sorular şu şekildedir:

    • Kapalı bir yere girdiğin zaman ilk dikkatini çeken şeylerden birisi çıkışların nerede olduğu mu?
    • Sinema ve tiyatro salonları gibi kapalı etkinlik alanlarına girdiğinde çıkışlara yakın koltukları mı tercih ediyorsun?
    • Kapalı bir ortama girdiğinde çıkış kapıları açık değilse strese giriyor musun?
    • Trafik yoğun olduğu zaman araç sürmekten kaçınıyor musun?
    • Toplu taşıma kullanırken metro kullanmaktan çekiniyor musun?
    • Asansöre binmek senin için bir sorun mu?

    Klostrofobi teşhisi koymak için fiziksel ya da laboratuvar testleri mevcut değildir. Yine de doktorlar klostrofobi anketi ya da ölçeği gibi değerlendirmelere başvurabilirler. Teşhiste DSM-5 standartları olması aranır.

    Klostrofobi Tedavisi Nasıl Olur?

    Klostrofobisi olan kişiler asansör, uçak ya da kapalı alanlar gibi yerlere girmekten kaçınırlar. Uygun bir tedavi planıyla klostrofobi belirtileri aşmak mümkündür. Yani klostrofobi tedavi edilebilir bir durumdur. Ancak klostrofobi, kişinin kendi kendine üstesinden gelebileceği bir durum değildir. Bu yüzden klostrofobisi olan kişileri, durumu aşmaları için kapalı alanlarda tek başına bırakmak oldukça yanlış bir denemedir. 

    Bu, onların durumun üstesinden gelmelerine yardımcı olmayacağı gibi, durumu daha da kötüleştirecektir. Bu yüzden en doğru seçenek bir uzmana başvurmaktadır. Klostrofobi tedavisi sürecinde birçok farklı tedavi yöntemi uygulanabilir. Bunların arasında psikoterapi, ilaç tedavisi, maruz kalma terapisi, sanal gerçeklik ve alternatif terapiler bulunur.

    Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) 

    Bu tedavi klostrofobi gibi diğer anksiyete bozuklukları için de kullanılan bir tedavidir. 5 seanslık olarak uygulanacak olan bir bilişsel davranışçı tedavi, kişilerde klinik olarak olumlu sonuçlar vermektedir. 

    Klostrofobi İlaçları (İlaç Tedavisi)

    Bilişsel davranışçı tedavisinin yanı sıra uygulanan tedavi yöntemlerinden birisidir. Ancak ilaç tedavisi uygulanmadan önce hasta, doktora hali hazırda kullandığı bir ilaç olup olmadığının bilgisini vermelidir.

    Maruziyet Terapisi

    Bu terapi türü de bazı fobilerin tedavisinde kullanılan yaygın bir tedavidir. Bu terapi sürecinde hasta, aşamalı olarak fobik etkene maruz bırakılır. Bu sayede hasta bu etkene alışarak, ona karşı duyarsızlaşmaya başlar ve durumla başa çıkabilir.

    Sanal Gerçeklik

    Sanal gerçeklik (VR), klostrofobi tedavisinde son zamanlarda kullanılmaya başlayan bir tedavi türüdür. Sanal gerçeklik tedavisi de hastayı uyarana maruz bırakmayı içerdiğinden, maruz bırakma tedavisi ile benzerdir. Kişinin fobisini tetikleyen durum bilgisayarlar yardımı ile simüle edilir. Sanal gerçeklik tedavisi faydalı olduğundan endişeye gerek yoktur. Tedavi süresi boyunda bir klinisyen durumu kontrol altında tutar. Yine de henüz yeni uygulanmaya başlayan bir tedavi seçeneği olduğundan bu alanda daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır. 

    Klostrofobi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular 

    Klostrofobi Ne Demek?

    Klostrofobi psikolojik bir rahatsızlıktır ve kapalı alanda kalma korkusu olarak tanımlanır.

    Klostrofobi İçin Doktora Ne Zaman Başvurmak Gerekir?

    Klostrofobi, her kişiyi aynı şekilde etkilemez. Bazı kişiler tetikleyiciler sonucunda panik ataklar yaşayabilirler. Bu yüzden klostrofobi kişinin hayat kalitesini oldukça olumsuz şekilde etkileyen bir bozukluk olduğundan vakit kaybetmeden doktora başvurmak gerekir.

    Klostrofobi Testi Nedir?

    Klostrofobi tedavisi uygulamadan önce başvurulan yöntemlerden birisi de klostrofobi testidir. Kişilerin klostrofobi testi olmaları sonucunda uzmanlar bazı değerlendirme sonuçları alacaklardır. Böylece terapist kişi için en uygun terapi planlamasını yapabilir.

    Klostrofobi Nasıl Kontrol Altına Alınır?

    Klostrofobiyi yönetmek için öncelikle bir uzmandan yardım almak gereklidir. Çünkü klostrofobi kendi kendine geçen bir durum değildir. Bu yüzden terapistin vereceği bazı teknikleri uygulamak gerekir. Bu teknikler sayesinde klostrofobiyi kontrol altına almak mümkündür. Bunların başında nefes egzersizleri gelir. Kişi korku anında derin bir şekilde nefes almalıdır. 

    Bu sırada nefes aldığını hissetmek için elini karnına koyabilir. Ayrıca bu zamanlarda kişiler beş duyu organlarını da kullanarak dikkatlerini başka etkenler üzerine çekebilirler. Örneğin sakinleştirici etkisi olan bir maddeyi koklayarak ya da başka bir yöne bakarak kendi dikkatlerini dağıtabilirler. Yine bu zamanlarda kişilerin kendilerine sakinleştirici cümleler söylemesi faydalı olacaktır. Kendilerine bu durumun geçeceğini ve güvende olacaklarını hatırlatmalıdırlar. 

    Hızlı Randevu Al
    Bizimle İletişime Geçin

    İlgili İçerikler
    Ara Onlıne Randevu
    Canlı Destek
    -
    Canlı Destek