Havanın akciğerlerden çıkarak ses telleri yardımıyla dönüşümüne ses dönüştürülmesi adı verilir. Bu duruma bağlı gelişmelerden biri olan larenjit ise halk arasında gırtlak yahut ses kutusu denilen larinksin tahriş olması veya iltihaplanması durumudur. Larenjit iltihabı, yani gırtlak iltihabı sonucunda hasta nefes almakta zorlanır ve konuştuğunda veya yutkunduğunda sesi boğuk çıkarak ağrı yapar.
Boğazın iltihaplanması durumu genellikle fazla uzun sürmez ve çoğunlukla ciddi değildir. Ancak ses telleri iltihaplandığında ortada fazla bir hasar söz konusuysa, bu uzun dönemli olabilir. Eğer sesin kısık çıkması ve iltihap durumu iki üç haftayı geçerse bir hekime danışmakta fayda vardır. Zira bu durum, başka bir sağlık sorununun habercisi olabilir.
Gırtlak iltihabı kısa süreli olabileceği gibi uzun süreli de olabilir. Eğer hastalık kendi kendine iyileşmezse (3 haftalık bir süre içinde), bu durum kronik larenjit olarak tanımlanır.
Eğer gırtlaktaki iltihaplanma üç hafta içerisinde iyileşmezse bu durum da kronik larenjit olarak tanımlanır. Gırtlak iltihabı yaşayanların çoğunda genellikle ciddi bir durum gelişmez ve sebebi virüs kaynaklıdır. Altta yatan daha farklı bir problem olması durumunda ses kısıklığı daha uzun sürebilir, bu yüzden böyle bir durum yaşanması durumunda doktora görünmek önemlidir.
Günlük yaşamımızdaki en önemli şeylerden biri olan konuşma yetimiz, akciğerlerden çıkan havanın ses tellerine ulaşması ile sağlanır. Kişinin larenjiti iltihaplandığında ses değişir ve ağrılı bir süreç başlar. Larenjit, yaşlanma kaynaklı olabileceği gibi grip, soğuk algınlığı gibi başka hastalıklardan dolayı da kaynaklanıyor olabilir.
Eğer ses telleri gereğinden fazla kullanılırsa, tahriş veya enfeksiyonlar gelişebilir. Eğer bu enfeksiyonlar kendiliğinden geçmezse, larenjit hastalığına sebep olabilir. Ses tellerinin titreşimleri ile ses meydana geldiğinden, eğer iltihaplanma bu bölgede olursa gırtlak şişerek sesin kısılmasına neden olur.
Larenjit vakalarının bir kısmında doğru ses tespit edilemeyebilir. Hasta, gelişen hastalık sonucunda nefes almakla güçlük yaşar ve sesi boğuklaşır. Gırtlak iltihabının birden fazla nedeni olabilir. Bakteriyel enfeksiyonlar bu nedenlerin başında gelir. Eğer kişi sigara dumanı veya endüstriyel dumanlara maruz kalıyorsa, bu da larenjite sebep olabilir. Bunların haricinde sinüzit, nezle, soğuk algınlığı ve grip gibi üst solunum yolu hastalıkları da gırtlak iltihabı nedenleri arasında yer alır.
Larenjit genellikle fazla uzun sürmez, eğer altta başka bir hastalık yoksa genellikle kendiliğinden iyileşir. Kısa süreli larenjitin en yaygın sebebi, üst solunum yollarının enfeksiyon kapmasıdır. Akut larenjitin nedenleri ise genel olarak şu şekilde sıralanabilir:
Reflü, kronik larenjitin en bilinen sebeplerindendir. Bazen midedeki asitler boğaza geri çıkar ve bu da gırtlağa ulaşırsa tahriş meydana getirir. Ayrıca aşağıdaki durumlar da kronik larenjite neden olabilir.
Eğer altta yatan farklı bir hastalık daha varsa bu iyileşme sürecini uzatır. Eğer 6 ay ve 3 yaş aralığında çocuklarda öksürük, nefes almada zorluk, yüksek olmayan ateş, kısık ses ve sesin kabalaşması gibi belirtiler varsa bu, üst solunum yollarının tıkanması olan krup hastalığı da olabilir.
Genel bir kapsama alındığı takdirde larenjit belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
Akut larenjitin belirtileri ise şu şekildedir:
Doktor fiziksel muayene sonucunda larenjit teşhisi koyar. Muayeneye sürecinde, ilk olarak kulak burun boğaz kontrol edilir ve boyunda şişlik olup olmadığı, burunda veya boğazda ses tellerini etkileyebilecek akıntı veya enfeksiyonun olup olmadığı muayene edilir. Eğer yakın zamanda üst solunum yollarından bir enfeksiyon geçirildiyse bu da doktor söylenmelidir.
Ayrıca ne zamandır ses kısıklığı yaşanılması da paylaşılması gereken diğer bilgiler arasındadır. Akut larenjit genellikle birkaç haftada kendi kendiliğine geçer. Fakat doktora muayene olunması gerekiyorsa ilk olarak boğaz kültürü uygulanır. Kültür yöntemiyle, bakteri ve virüsler incelenir ve ortaya çıkan sonuca göre ilaç tedavisi uygulanır.
Ses kısıklığı larenjitin en bilinen semptomlarındandır. Eğer ses kısıklığı kronik ise, doktor hastalık geçmişlerinizi ve semptomlarınızı kontrol eder. Yine de bazı durumlarda kronik larenjite başka bir hastalığın neden olup olmadığını öğrenmek için bazı tetkikler talep edilebilir:
İnce bir endoskop yoluyla ağızdan gırtlağın ve ses tellerinin incelenmesi işlemidir. Laringoskopi ile gırtlaktaki polip, tümör gibi oluşumlar saptanır.
Laringoskopinin esnek bir boru ile yapılmasıdır.
Doktorunuz, forseps kullanarak bir biyopsi isteyebilir. Patolog, dokuların normal olup olmadığını görmek için bu örneği inceler.
Semptomlar, sesi dinlendirme, sıvı tüketme ve havayı nemli tutma gibi yöntemlerle biraz azabilir.
Kronik larenjit tedavileri ilk önce, sigara veya aşırı alkol kullanımı gibi hastalığa neden olabilecek alt nedenlerin olup olmadığını öğrenmekle başlar.
Antibiyotikler: Hastalık çoğunlukla virüs kaynaklı olduğundan antibiyotikler etkili olmasa da, ortada bakteriyel bir enfeksiyon mevcutsa, doktor yine de antibiyotik kullanımı önerebilir.
Kortikosteroidler: Kortizol hormonunun yapay halidir. Kortikosteroidler ses telinde oluşan iltihabı azaltmaya yardımcı olur.
Ağrı Kesici İlaçlar: Ağrı durumunda doktor size uygun olan ağrı kesiciyi yazacaktır ve yine doktorun tavsiyesi ile kullanılmaları gerekmektedir.
Öğretmenler veya ses sanatçıları gibi sesini aktif olarak kullanmak zorunda olan meslek grupları çalışanları, bir dil terapisti yardımıyla sesini nasıl sağlıklı bir şekilde kullanacaklarını öğrenebilirler. Ancak gırtlakta bir kitle veya polip gibi hastalıklar varsa, çözüm ameliyat olabilir.
Evde bakım esnasında dikkate alınması gereken bazı noktalar vardır. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:
‘’Larenjite ne iyi gelir?’’ sorusuna yanıt olarak verilebilecek ve larenjitin bitkisel tedavisi olarak da tanımlanabilecek bazı faydalı besinler mevcuttur. Bu besinleri şu şekilde sıralayabiliriz:
Sesi korumak ve larenjite sebep olacak boğaz kuruluğunu engellemek için birtakım önlemler alınabilir. Şu önlemleri alarak larenjiti önüne geçebilmek mümkündür:
Larenjit ve faranjit, birbirlerine çok benzediklerinden oldukça sık bir şekilde birbirleriyle karıştırılabilirler. Ancak bu iki hastalığı birbirinden ayıran bir fark vardır. Larenjitte iltihaplanma, gırtlakta veya ses tellerinde meydana gelirken faranjitte, boğazın arka bölümü iltihaplanmaktadır.
Larenjit, bir bakteri veya mikrop tarafından meydana geldiyse ve bu yapılan tetkiklerle ortaya çıktıysa, bu durumda larenjit kişiden kişide geçebilmektedir. Eğer larenjit hastası biri varsa, mutlaka kişinin kişisel eşyaları ile temastan kaçınılmalıdır ve ortak bir şekilde kullanılmamalıdırlar. Ancak larenjit ses tellerinin zorlanması veya alerji kaynaklıysa bu durumda larenjit kişiden kişiye bulaşıcı bir etki göstermez. Larenjitin kişiden kişide geçip geçmeyeceğini anlamak için, hasta mutlaka bir hekime muayene olmalıdır. Eğer sorunun bir bakteri kaynaklı olduğu tespit edildiyse, dikkatli olunmalıdır.
Bir gırtlak iltihabı olan larenjitin semptomları çoğunlukla, sesin kısılması, hafif ateş, öksürük, boyunda ağrı ve yutmada güçlük olarak kendin, gösterir. Genellikle bu semptomlar yalnızca iki hafta sürer. Eğer belirtiler üç haftayı geçmiyorsa bu akut larenjite işarettir. Ortada üç haftadan uzun süren bir durum varsa bu larenjitin kronik olduğunu gösterir.
Larenjit, tonsillit, farenjit, soğuk algınlığı ve grip gibi hastalıklarla birlikte görülebilir. Böyle bir tabloda belirtiler şiddetli boğaz ağrısı, zor yutkunma, halsizlik, baş ağrısı, lenflerde büyüme, burun akıntısı ve genel vücut ağrısı olarak kendini gösterecektir.
Eğer; şikayetleriniz çok fazlaysa, nefes almada güçlük çekiliyorsa, ateş iki günden fazladır devam ediyorsa, ses kısıklığı 3 haftadır geçmiyorsa, enfeksiyonun geçmesinden 2-3 hafta sonra bile lenf bezlerinin şişlikler inmediyse, enfeksiyon olmamasına rağmen boyundaki lenf bezleri şiş durumdaysa veya ameliyattan sonra ses kısıklığı şikayeti varsa fazla vakit kaybetmeden bir doktora başvurulmalıdır.