Meniere Hastalığı Nedir?
Sağlık Rehberi
Lütfen Bekleyiniz...
Palyatif Bakım Nedir, Nasıl Alınır, Şartları Nelerdir?
İçindekiler
Palyatif Bakım Nedir?
Palyatif bakım, ciddi bir hastalık geçiren hastaların semptomlarının azaltılması, şikayetlerinin hafifletilmesi, yaşam kalitelerinin artırılması ve stres durumlarının minimum düzeye indirilmesi için özelleştirilmiş tıbbi bakımdır. Bu bakım hem hasta hem de hasta yakınları için oldukça önemlidir. Hastanın tedavisi ile ilgili tüm işlemler için ek bir tedavi sağlar.
Bu bakım hizmeti; doktorlar, hemşireler ve hastalıkla ilişkili diğer sağlık profesyonellerinden alınan yardımla gerçekleşir. Bir tür ekip işidir. Bakım sürecini belirleyen hastalığın ilerleyişi değil, hastanın o anki şartlara göre neye ihtiyacı olduğudur. Bu durum da hastanın tedavi sürecine olan uyumunu pekiştirir. Palyatif bakımdan, ciddi bir hastalık nedeniyle tedavi gören her yaştan ve her hastalık evresindeki hasta yararlanabilir. Ancak bunun normal tedavi sürecine ek olarak alınan bir bakım olduğu unutulmamalıdır.
Palyatif Bakım Nasıl Alınır?
Palyatif bakıma ciddi bir hastalık geçiren hastalar tedavinin herhangi bir aşamasında başvurabilir. Erişim için herhangi bir sınır yoktur. Kısacası çocuklardan yetişkinlere kadar her türlü yaş grubundaki hastanın bu bakımdan yararlanabilmesi mümkündür. Bu hizmeti almak isteyen hastalar, palyatif bakım merkezine ya da bu hizmeti sağlayan bir sağlık kuruluşuna başvurabilir. İlk muayene bu sağlık kuruluşlarına gerçekleşmektedir.
Bunun ardından hastanın detaylı bir şekilde tıbbi öyküsü alınmaktadır. Bu aşamada hastanın sahip olduğu hastalıkları hakkında ve varsa kullandığı ilaçlar hakkında bilgi sahibi olunur. Elde edilen bilgilerin arından fiziksel muayene gerçekleştirilir ve gerekli testler yapılır. Hastanın psikolojik değerlendirilmesinin de yapılması önemlidir. Palyatif bakım ekibi, bütün bu bilgilerin ardından değerlendirme yaparak hasta için hangi tedavi ve bakımın uygulanması gerektiğine karar verir. Bu aşamada hastanın semptomları ve tedavi uygulamalarının hastayı ve ailesini ne derecede etkilediği de değerlendirilmelidir.
Bakım planındaki esas amaç, hastanın sahip olduğu semptomların etkisini azaltmaktır. Ayrıca eğer ağrıları varsa, hastanın ağrılarını hafifleterek onun günlük yaşamına devam edebilmesini sağlamaktır. Hastanın ve ailesinin psikolojik olarak en az zararı alması da göz önünde bulundurulur. Yapılan araştırmalara göre, ciddi hastalıklarda palyatif bakım mümkün olan en erken dönemde uygulanmaya başlanmalıdır. Böylece hastanın yaşam kalitesi zamanında artırılabilir ve hastada depresyon ve anksiyete gibi sorunların önüne geçilebilir. Bu durum, hastanın konforunu artırdığı gibi hasta yakınlarının da konforunu artıracaktır. Bunun dışında, bazı durumlarda erken dönemde palyatif bakıma başlamak hastanın yaşam süresini artırmaktadır.
Palyatif Bakım Şartları Nelerdir?
Palyatif bakım uygulamaları, destekleyici bir tür bakım olarak da bilinir. Bu bakım, ciddi bir hastalığa sahip olan ve bunun için desteğe ihtiyaç duyan hastalara uygulanmaktadır. Özellikle kronik hastalıkları olan ve ileri yaştaki kişiler bu bakımda diğer kişilere oranla daha fazla ihtiyaç duymaktadır. Palyatif bakım, hastane ortamına gerçekleştirilebileceği gibi evde de gerçekleştirilebilir. Sağlık kuruluşlarında ve yaşlı bakım evlerinde de palyatif bakım hizmeti almak mümkündür. Palyatif bakıma kabul edilmede aşağıdaki durumlara sahip olan kişiler öncelikli konumdadır:
- Hastanın yatağa bağımlı olması
- Hasta ağız yoluyla beslenemediğinden enteral veya parenteral yolla besleniyor olması
- Hastada ciddi ağrı şikayetlerinin olması
- Hastada yaşlılığa bağlı olarak düşme ve idrar tutamama sorunlarının olması
- Hastada dirençli yatak yaralarının gelişmiş olması
Bunların haricinde özellikle kanser hastalıkları, kronolojik nörolojik hastalıklar, kas hastalıkları ve şiddetli demans gibi sağlık sorunları olan hastalar da öncelikli kabul edilirler. Kesin bir tedavisi olmayan hastalığa sahip olan kişilerin de bu bakımdan faydalanmaları önemlidir. Sağlık sorunu olan her yaştan hastanın bu bakıma başvurması mümkündür. Ancak başvuru için kabul şartları, hastanın bakım hizmeti alacağı palyatif bakım merkezi ve sağlık kuruluşuna göre farklılık gösterebilir.
Palyatif Bakımda Ne Yapılır?
Palyatif bakım planı, hastanın bakıma başvurduğu dönemdeki yaşam tarzına ve ihtiyaçlarına bakılarak oluşturulmaktadır. Bu plan ise sağlık ekibi tarafından yapılır. Öncelikli amaç hastanın sahip olduğu semptomları azaltmak ve olası semptomları önleyici bir bakım planı sağlamaktır. Böylece hastanın yaşam kalitesi de artırılabilir. Aşağıdaki semptomlar palyatif bakımla hafifletilebilir ve iyileştirilebilir:
- Ağrılar
- Mide bulantısı ve kusma
- Depresyon
- Kaygı ve gerginlik hali
- Solunum zorlukları
- Anoreksiya
- Uyku sorunları ve insomnia
- Yorgunluk ve halsizlik
- İshal ve kabızlık gibi sindirim sorunları
Hastanın yaşamının sonlarına doğru gelindiğinde hem hasta hem de hasta yakınları tarafından verilmesi gereken kararlarda ilgili ekip destek sağlamaktadır. Ekip, hastayı yaşam kalitesinin yükseltilmesi ve refah seviyesinin artırılması gibi konularda bilgilendirir. Nefes teknikleri, hobiler, rehabilitasyon uygulamaları ve psikolojik terapiler de ilgili ekibin hastayı ve hasta yakınlarını bilgilendirmesi gereken konulardır.
Bakım süresince hastanın hedefleri gerçekleştirilebilecek boyuttaysa bunların değerlendirmesi yapılmalıdır. Eğer mümkünse hastanın bunlara ulaşabilmesi için gerekli destek sağlanır. Hastanın vasiyetname gibi talepleri varsa bunun için de destek verilmelidir. Gerekli olan durumlarda farklı tıbbi birimlere konsültasyonlar yapılması gerekebilir. İlgili sağlık ekibi bunun dışında, hastanın halihazırda almış olduğu tıbbi tedavileri de takip etmelidir.
Palyatif Bakım Hangi Hastalıklara Bakar?
Yaşam kalitesini kısıtlayan herhangi bir ciddi hastalığa sahip olmak palyatif bakım almak için yeterlidir. Hastalar bu bakıma her yaş aralığından başvurabilir. Palyatif bakım genel olarak aşağıdaki hastalıklarda uygulanmaktadır:
- Kanser hastalıkları
- Kalp hastalıkları
- Felç (inme)
- Kistik fibrozis
- Kan ve kemik iliği hastalıkları
- Son dönem karaciğer hastalığı
- Böbrek yetmezliği
- Alzheimer hastalığı ve demans
- Kronik akciğer hastalıkları
- Parkinson hastalığı
- Doğumsal hastalıklar
- Hareketi sınırlayan ya da kişinin yatağa bağımlı olmasına neden olan kronik hastalıklar
- Son olarak doku ve işlev bozukluğuna sebebiyet veren kas ve sinir hastalıkları
Yukarıda saydıklarımız, palyatif bakıma sıklıkla ihtiyaç duyan hastalık gruplarıdır. Listede olmayan ancak palyatif bakım gerektiren başka hastalık türleri de bulunmaktadır. Bu nedenle ilgili bakımı almak isteyen her türlü hasta bunun için ilk önce başvuru yapmalıdır.
Kimler Palyatif Bakımdan Yararlanabilir?
Palyatif bakımdan genel olarak ciddi ve kronik bir rahatsızlığa sahip olan kişiler yararlanmaktadır. Demans, parkinson hastalığı, kalp yetmezliği, kanser ve akciğer hastalıkları olan kişiler genellikle palyatif bakıma ihtiyaç duymaktadır. Bakım desteği hastalığın herhangi bir süresinde sağlanabilir. Ancak hastalığın teşhisinden hemen sonra da bakıma başvurmak mümkündür.
Özellikle hastalık semptomlarının azalmasını ve yaşam kalitesinin arttırılmasını isteyen hastalar bu bakım hizmetine başvurabilirler. Palyatif bakım bunun dışında kişilerin tıbbi tedavi seçenekleri hakkında bilgilenmelerine de destek sağlamaktadır. Yaşlı kişilerin de bu bakımdan faydalanması mümkündür.
Palyatif Bakım Ekibi Kimlerden Oluşur?
Palyatif bakım ekibi hastaya sosyal, duygusal ve pratik destek sağlamayı amaçlar. Ekip kapsamında doktorlar ve farklı alanlarda profesyonel olan sağlık çalışanları bulunmaktadır. Bu kişiler palyatif bakım uzmanı, doktor ve hemşirelerdir. Sosyal hizmet ve beslenme uzmanları da ekip kapsamındadır. Oluşturulacak olan ekip kişinin hastalığının şiddetine ve bakım ihtiyacına göre belirlenmektedir.
Palyatif Bakım Hangi Tedavi ve Destekleri Kapsar?
Kronik hastalıkları nedeniyle kesin bir tedavi göremeyen ya da yaşamının sonlarında bulunan ve bu konuda desteğe ihtiyaç duyan kişiler palyatif bakım desteği alabilirler. Nitekim bu bakımın temel amacı da budur. Tıp alanlarından biri olan palyatif bakım aşağıdaki tedavi ve destekleri sağlar:
- Hastada, hastalığın neden olduğu istenmeyen yan etkilerinin ortadan kaldırılması
- Ağrıların azaltılması
- Solunum desteği
- Mide bulantısı, ishal ve kilo kaybı gibi semptomların kontrolünün sağlanması
- Uykusuzluk ve depresyon tedavisi
- Beslenme desteğinin sağlanması
- Hastanın psiko-sosyal ve manevi gereksinimlerinin sağlanması
- Hasta ve yakınlarının eğitilmesi
- Hastanın son dönem bakımı
Palyatif Bakımda Hekimlerin Rolü Nedir?
1) Klinik Beceri: Palyatif bakımda olan hastaların ağrı ve diğer semptomları yaşaması sıklıkla görülen bir durumdur. Bu konuda hekime düşen, bu gibi durumlar için üstüne düşeni yapmasıdır.
2) Şefkat ve Hastanın Acısını Paylaşma: Hastanın klinik olarak durumunu anlaması önemlidir. Ancak bu durumda doktorun da hastanın nasıl bir dönemden geçtiğini farkında olması gereklidir. Bu oldukça kritik bir dönemdir. Hekim ve sağlık profesyonelleri, yaşamının son saatlerinde hastayı yalnız bırakmamalıdır.
3) Konfor: Hekim, hastanın rahatlık durumunu ve konforunu değerlendirmelidir. Hekim tarafından bu konuda gereken fiziki şartlar sağlanmalıdır.
4) İletişim: Ölmekte olan kişilerle iletişim ve duygusal bağ bırakılmamalıdır. Hastaya sözlü desteğin yanı sıra omuza dokunma, elini sıkma ve gülümseme gibi fiziksel destekler de verilmelidir. Hastaya terk edileceği hissi verilmemelidir.
5) Hastanın Yakınlarının Desteğini Sağlama: Bu dönemde hastanın yakınlarından alacağı destek büyük önem taşımaktadır.
6) Neşe: Bu dönemde hastanın morali olabildiğince yüksek tutulmalıdır. Depresif ve karamsar düşüncelere yer verilmemelidir.
7) Soğukkanlılık ve Sakinlik: Ölmekte olan hastaya ve ailesini rahat tutup onlara güven vermek önemlidir. Bu, hastanın da sakinleşmesini sağlar. Sinirli ve gergin bir tutum takınmak hastaya verilmesi gereken güven duygusunu zedeler.
Palyatif Bakım Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Palyatif Bakım Ne Demek?
Palyatif bakım, alanında uzman doktorlar, hemşireler ve diğer sağlık profesyonellerinin yardımıyla gerçekleştirilen bir bakım servisi olarak tanımlanabilir.
Palyatif Bakım Servisi Ne Demek?
Hastanın acı çekmesini hafifletmeyi ve yaşam kalitesinin artırılmasını amaçlayan ve bunu sağlamak adına faaliyet gösteren oluşum palyatif bakım servisi olarak bilinmektedir.
Palyatif Bakıma Kimler İhtiyaç Duyar?
Palyatif bakıma ciddi bir sağlık sorunu olan kişiler ihtiyaç duymaktadır. Nörolojik hastalığa sahip olan, ileri derecede organ yetmezliği olan, tedaviden yanıt alınamayan ve kanser gibi hastalıkları olan kişiler bu bakıma ihtiyaç duyarlar.
Palyatif Bakım Hastaları Ne Kadar Yaşar?
Hastalığın erken dönemlerinde bu bakımı alan kanser hastaları, radyoterapi ve kemoterapi alan hastalardan 3 ay daha fazla yaşayabilmektedir. Ancak bunun için kesin bir zaman aralığı vermek mümkün değildir. Hastanın ne kadar yaşayabileceği kişinin sahip olduğu hastalığa ve hastalığın şiddetine göre farklılık göstermektedir.
Palyatif Bakım Ne Kadar Sürer?
Bakımın süresi kişinin hastalığına ve hastalığının düzeyine göre farklılık göstermektedir. Bu nedenle belli bir bakım süresi bulunmamaktadır.
Hızlı Randevu Al
Bizimle İletişime Geçin
İlgili İçerikler
