Regl Dönemi Ağrıları Nasıl Geçer?
Sağlık Rehberi
Lütfen Bekleyiniz...
Siroz Nedir, Siroz Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
İçindekiler
Siroz Nedir?
Siroz, karaciğerde meydana gelen tehlikeli bir rahatsızlıktır. Farklı sebeplere bağlı şekilde karaciğerde hasar ortaya çıkabilir. Bunların sürekliliği sonucunda da karaciğerde yapısal değişimler oluşur. Karaciğerin özgün yapısı bozulup giderek büyüyen bir nedbe dokusu oluşumu meydana gelir. Siroz hastalığı nüks ettikçe, işlevsel karaciğer hücre miktarı azalır.
Karaciğer dokusu sertleşir. İçerisinden geçmeye ihtiyaç duyan kana karşı direnci artar. Kan burdan geçemeyince, kanın ulaştığı noktalarda (bağırsaklar, dalak) damar içi basıncı yükselir ve kan geçebilmek için başka yollar bulmayı dener. Tüm bunların sonucunda karaciğer işlevleri giderek tahrip olur ve karaciğer yetersizliği belirtileri meydana gelir.
Siroz Belirtileri Nelerdir?
Siroz uzun zamanlı ve ilerleyici özelliğe sahip bir hastalıktır. Erken aşamalarda belirtiler çok hafif olabilmektedir. Karaciğerdeki tahribat arttıkça semptomlarda da ağırlaşır. Erken aşamada en yaygın olarak görülen siroz belirtileri;
- İştahsızlık,
- Kilo kaybı,
- Bulantı,
- Halsizlik,
- Çabuk yorulmadır.
Daha ileri dönemlerde bu semptomlar daha da ağırlaşmaktadır. Bu süre boyunca da vücutta;
- Su birikimi,
- Bacaklarda ödem,
- Karında şişlik,
- Kas erimesi,
- Ciltte çabuk morarma,
- Kanama eğilimi
- Aşırı kaşıntı,
- Sarılık,
- Geçici bilinç değişimleri görülmektedir.
Siroz Nedenleri Nelerdir?
Karaciğer bir manada vücudun fabrikası gibidir. Alınan tüm besinler karaciğerde beden için yararlı ve gerekli maddelerin yapımında kullanılır. Bunlardan bir tanesi olan albüminin görevlerinden bir tanesi, alınan sıvıların damar yatağı içerisine hapsedilmesidir. Karaciğer işlevleri bozulunca albümin sentezlenmesi (yapımı) de olumsuz etkilenir. Albümin seviyesi düşünce alınan sıvılar damar yatağında hapsedilemez ve dokuların arasına sızıntı yapar.
Bu ilk önce bacaklarda ödem (şişme) şeklinde meydana gelir. Aynı durum ile karın boşluğunda da sızıntı ile sıvı birikir (asit) ve karın şişer. Bu hastalığa sahip kişilerde en küçük bir çarpma ile deride morluklar meydana gelebilir ya da kanamaya olan yatkınlık artar. Bunun sebebi, kanın pıhtılaşması için gerekli maddelerin (pıhtılaşma faktörleri) karaciğerde oluşan tahribat sebebi ile gerektiği kadar sentezlenememesidir. Yine karaciğerin işlev bozukluğu sonucunda bazı maddeler kanda birikim yapar ve ciddi kaşıntılar ile bilinç değişiklikleri (ensefalopati) ortaya çıkabilir.
Bilinçli ya da bilinçsizce yapılan bazı davranışlar karaciğerde ciddi tahribata sebep olabilir. Bu davranışlar şu şekilde sıralanabilir:
Doktor Önerisi Olmadan İlaç Kullanmak
Birçok ilaç ve bitkisel ürün potansiyel tahribata yol açabilmektedir. Doktor önerisi olmadan reçetesiz;
- Ağrı kesici,
- Antiromatizmal ilaçlar,
- Antibiyotikler,
- Bitkisel ürünler ilave edilmiş vitaminlerin kullanımı toksik hepatit tablosu ve kimi zaman da karaciğer nakli ihtiyacı doğurabilecek ciddi karaciğer yetmezliği vakalarına yol açabilmektedir.
Aktarlarda bulunan bitkisel ürünler ve sanayilerde kullanılan birtakım kimyasal maddelere maruz kalmak, karaciğer için ölüme kadar gidebilen toksik etkilere neden olabilmektedir.
Obezite
Sağlıklı ve dengeli beslenme, düzenli spor ve kilo kontrolü tüm bedenimize ek olarak karaciğer için de büyük önem taşımaktadır;
- Düzenli öğünleri içeren bir beslenme düzeni ile
- Şeker, yağ ve karbonhidrat alımının azaltılması,
- Vitamin ve mineral bakımından zengin olan sebze ve meyveleri tüketmek
- Katkı maddeli hazır gıdaların minimuma indirilmesi gereklidir.
- Yoğun alkol kullanımı da akut ya da kronik karaciğer hastalığının sebepleri arasındadır.
Hepatit
Hepatit A, B ve C virüsleri karaciğer içerisine yerleşerek enfeksiyona yol açar. Hepatit A virüsü hasta bireylerden dışkı yoluyla etrafa yayılarak, kirli su, eller ve ağız yardımıyla bulaşır. Bu durumda tuvalet ve el temizliği hayati önem taşımaktadır.
Hepatit A, tedavi edildiğinde kronikleşmeyen bir virüs iken, Hepatit B ve C virüslerinde kronikleşme durumu olabilir. Kronik enfeksiyon bulgusuz bir vakadan karaciğer sirozu denilen belirgin karaciğer tahribatına kadar ulaşabilmektedir. Bu da etrafımızda sağlıklı gözüken ancak Hepatit B ya da C virüslerini kanında taşıyan ve bulaştırma riski olan kişilerin varlığını göstermektedir.
Siroz Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Siroz tedavisi, tedavi planı karaciğerin ne denli tahribe uğradığına bağlı olarak biçimlenir. Tedavideki ilk amaç, daha fazla tahribatı önlemek için siroz hastalığına yol açan durumu yok etmektir. Bu durum da şunu göstermektedir;
- Hemen alkol alımını kesin. Hekiminiz alkol bağımlılığı için bir tedavi programı tavsiye edebilir.
- Şayet siroz karaciğerdeki yağ birikiminden dolayı ortaya çıktıysa kilo verilmelidir.
- Hepatit B veya C virüsleri mevcutsa ilaç kullanmanız gerekmektedir.
- Doktorunuz ayrıca, sirozdan dolayı meydana gelebilecek riskleri tedavi etmeyi isteyecektir.
Düşük Sodyumlu Diyet
Meydana gelen şişmeyi kontrol altına almaya yardımcı olabilmektedir. Bu sorundan muzdarip bireylere, hekimler de ilaç almayı önerebilir.
Kan Basıncı İlaçları
Vücutta şişmiş veya patlamış olan kan damarlarının yol açtığı kanama, kan basıncı ilaçların yardımı ile azaltılabilir. Ciddi bir biçimde genişlemiş olan damarlar mevcut ise cerrahi operasyon gerekebilmektedir.
Antibiyotikler ve Aşılar
Farklı enfeksiyonların meydana gelmesini önleyebilir ve tedavi edebilmektedirler. Doktorunuz, toksin birikimini azaltmak adına ilaçlar önerebilir. Karaciğerde iltihap gelişimleri varsa steroid kullanımı bu soruna yardımcı olabilmektedir.
Hekim, vücudunuzdaki sirozun komplikasyonu olan karaciğer kanseri riskini takip etmek ve erken teşhis etmek için düzenli testlerin uygulanmasını önerebilmektedir. Çoğunlukla sirozun karaciğerde meydana getirdiği tahribat geri alınamamaktadır. Ancak karaciğerinin yüzde 75’i tahrip edilmiş veya alınmış olan bireyler bile normal yaşamlarına geri dönebilmektedir.
Siroz rahatsızlığına uzun süreli hepatit sebep oluyorsa, hasarın tanısı erken aşamada yapılmalı ve enfeksiyon tedavi edilmelidir. Erken tanı ve tedavi komplikasyonların daha da büyümesinin önüne geçilebilir. Sirozu erken aşamada teşhis edilen pek çok kişi sağlıklı bir biçimde hayatlarını sürdürebilmektedir.
Kişide obezite veya şeker hastalığı varsa kan şekeri kontrol altına alınmalı ve kilo verilmelidir. Böylece yağlı karaciğer rahatsızlığının neden olduğu hasar azaltabilir.
Karaciğer Nakli Ameliyatı
Sirozun durumunun ciddi olduğu vakalarda, karaciğer nakli gerekebilmektedir. Bu oldukça büyük ve uzun süreli bir durumdur. Ölmüş olan bir organ donöründen başka bir karaciğer almak için bekleme listesine girip beklemek gerekmektedir. Ya da bazı bireyler yaşayan bir kişiden karaciğerinin bir bölümünü alabilmektedir.
Siroz Hastaları Nasıl Beslenmeli?
Siroz hastalığından muzdarip kişilerin enerji gereksinimi sağlıklı bireylerden yüzde 50 oranında daha çoktur. Sağlıklı bir yetişkinin günde alması gereken kalori miktarı 1500 ile 2000 arası iken, sirozlu bir yetişkinin alması gereken kalori miktarı 2300 ile 3000 arasıdır. Siroz hastasının günlük ihtiyaç duyduğu enerjinin yarısı karbonhidrattan, yüzde 33’ü yağlardan ve geri kalan kısmı ise proteinlerden alınacak biçimde hesaplanmalıdır.
Karında su birikimi, şişlikler ve kandaki tuz miktarının düşmesi gibi durumlarda su ve tuz kısıtlaması yapılmalıdır. Bu hastalığa sahip kişilerin düzenli olarak idrar söktürücü almaları ve düzenli kontrollerini yaptırmaları çok önemlidir. Aşağıdaki beslenme listesi tüm karaciğer rahatsızlıklarında olduğu gibi karaciğer sirozunda da çok önemlidir.
Enginar: A ve B vitaminleri bakımından zengindir. İdrar sökücü ve antioksidan özelliğe sahip olan enginar karaciğer rahatsızlığının ilerlemesini yavaşlatabilmektedir.
Multivitamin Desteği: Kronik karaciğer rahatsızlığına sahip kişilere antioksidan ve multivitamin ilaçları verilebilmektedir.
Bulgur ve Baklagiller: Çikolata, bal ve asitli içecekler gibi basit şeker ihtiva eden besinler az tüketilmelidir. Basit şekerler yüzünden kan şekeri hızlıca artıp düşmektedir. Ayrıca karaciğer hastalığına sahip bireylere;
- Makarna,
- Bulgur,
- Sebzeler,
- Baklagiller,
- Sütlü tatlılar,
- Bulgur pilavı gibi bileşik şeker ihtiva eden gıdalar daha çok tavsiye edilebilmektedir.
Hazır Gıdalar: Fast-food, hazır gıdalar ve ısıl işlem görmüş ürünlerin tüketimi kronik karaciğer hastalığına sahip kişilerin uzak kalması gereken besinler arasındadır.
Et ve Yumurta: Bir yumurta genişliğindeki et, bir yumurta ile 4 yemek kaşığı kadar bakliyatla aynı değere sahiptir.
Süt Ürünleri: Süt ve süt ürünleri karaciğer hastalarına tavsiye edilmektedir ancak dikkat edilmesi gereken bir husus, yoğurt tüketilen güne karşılık gelen süt ya da peynir tüketimi düşürülmelidir.
Kronik karaciğer hastalığına ve özellikle siroz hastalığına sahip kişilere özel beslenme programları ayarlanmalıdır. Sağlıklı kişilere kıyasla bir buçuk kat enerji ve protein ihtiyacı olan bu hastaların gereksiz biçimde protein ve diyet kısıtlamasına yönelim göstermesi rahatsızlığın ilerlemesine yol açabilmektedir.
Siroz Hastaları Ne Yememeli ve Nelerden Kaçınmalıdır?
Siroz hastalığı tedavisi için dikkat edilmesi gereken bazı hususlar vardır. Bunları genel olarak şu şekilde sıralayabiliriz:
- Siroz hastası birey uykusuz kalmamalı ve uykularını yeterince almalıdır.
- Uzun süre aç kalmamalıdır, yeterli ve dengeli beslenmelidir.
- Sigara kullanmamalıdır.
- Alkol tüketiminin bir an önce bırakmalıdır.
- Vücuda aşırı yük olacak ağır fiziksel aktivitelerden imtina etmelidir.
- Egzersiz ve vücuda yük olmayacak seviyede spor yapmalıdır.
- Hayvansal yağlardan uzak durmalıdır.
- Vitamin ve mineral bakımından zengin meyve ve sebzeler tüketmeye öncelik vermelidir.
- Stresten uzak durmalıdır.
- Doktora ve herhangi bir sağlık kuruluşuna başvurmadan ilaç kullanmamalıdır.
- Ağırlık kontrolünü mutlaka sağlamalıdır.
- Diyetinde dallı zincirli yağ asitlerine sıkça bulundurmalıdır. -
- Yeterli ve dengeli beslenmeye çalışılmalıdır.
Siroz Hastalığı ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Çocuklar da Siroza Yakalanabilir mi?
Doğumdan itibaren birtakım anormalliklere ve bazı kalıtsal rahatsızlıklara bağlı biçimde, birkaç aydan sonra karaciğerde siroz oluşabilmektedir. Bunun en yaygın sebeplerinden birisi “biliyer atrezi” yani doğuştan gelen safra yollarının azlığı ya da eksikliğidir.
En Yaygın Siroz Nedeni Nedir?
Siroza yol açan durumlar çok çeşitlidir. En yaygın görülen sebepler içinde en başta hepatit B ve C virüslerine bağlı biçimde ortaya çıkan kronik karaciğer rahatsızlıkları, alkol tüketimi ve karaciğerin yağlanması gelmektedir.
Siroz Hastalığı Öldürücü müdür?
Siroz hastalığı karaciğere etki etmeye başladıktan sonra geri dönüşü olmayan tahribatlara neden olmaktadır. Olumsuz etkilediği karaciğer dokusunda bozulma meydana getirerek işlevlerini sürdürememesine neden olmaktadır. Bir zaman sonra karaciğer bütünüyle işlevlerini yerine getirememeye başlar ve karaciğer yetmezliğinin başladığı aşamaya girilmektedir.
Yapılan bir çalışmaya göre 16 sene boyunca düzenli biçimde takip edilmiş karaciğer sirozuna sahip 532 hastadan 436’sının ölümü şu sebeplerden dolayı gerçekleşmiştir;
- %24 karaciğer yetersizliği
- %22 kardiyovasküler rahatsızlıkları
- %13 kanamalı karaciğer yetersizliği
- %14 gastrointestinal sistem kanamaları
- %9 karaciğer dışı kanserler
- %4 karaciğer kanseri
- %7 enfeksiyon
Hızlı Randevu Al
Bizimle İletişime Geçin
İlgili İçerikler
