Lütfen Bekleyiniz...

Sessiz Salgın: Antibiyotikler Artık Bizi Korumuyor mu?

Son Güncelleme Tarihi: 15.10.2025
Sessiz Salgın: Antibiyotikler Artık Bizi Korumuyor mu?
İçindekiler

    Prof. Dr. Suzan Saçar – Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji


    Antibiyotikler, tıbbın yüz yılını şekillendiren en değerli keşiflerden biri oldu.
    Basit bir zatürre, idrar yolu enfeksiyonu veya yara enfeksiyonu bile bir zamanlar ölümcülken; antibiyotiklerle bu hastalıklar kontrol altına alındı.
    Ancak bugün, aynı ilaçlar bazı hastalarda artık eskisi kadar etkili değil.
    Bunun nedeni: antimikrobiyal direnç (AMR).
    Yani bakterilerin, zamanla antibiyotiklere karşı savunma geliştirmesi.


    Antimikrobiyal direnç neden tehlikeli?

    Antimikrobiyal direnç, yalnızca bir laboratuvar verisi değil; dünya genelinde büyüyen, sessiz bir salgın.
    Her yıl milyonlarca insan, önceden tedavi edilebilen basit enfeksiyonlar nedeniyle kaybediliyor.
    Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, 2050 yılına gelindiğinde antibiyotik direncine bağlı ölümler kanserden bile fazlaolabilir.

    Dirençli bakteriler, sıradan bir idrar yolu enfeksiyonunu bile tedavisi güç bir tabloya dönüştürebiliyor.
    Bu durumda, artık “daha güçlü antibiyotik” değil, “doğru antibiyotik” seçimi ve akılcı kullanım hayat kurtarıcı hale geliyor.


    Türkiye’de tablo nasıl?

    Türkiye, uzun yıllar boyunca antibiyotik kullanımında Avrupa’nın en üst sıralarında yer aldı.
    Bu da doğal olarak direnç oranlarını artırdı.
    Son yıllarda Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülen Akılcı Antibiyotik Kullanımı Programı farkındalığı artırsa da, veriler hâlâ dikkat çekici:

    • Gereksiz antibiyotik reçete oranı hâlâ %30’un üzerinde.
    • En çok gereksiz antibiyotik, boğaz enfeksiyonları ve üst solunum yolu enfeksiyonlarında kullanılıyor.
    • Bazı bakteriler, özellikle Klebsiella, E. coli ve Staphylococcus aureus, artık çoklu ilaca dirençli hale geldi.

    Bu tablo, hem toplum sağlığı hem de hastane enfeksiyonları açısından ciddi bir tehdit oluşturuyor.


    Antibiyotik direncinin sebepleri

    Antibiyotik direncinin gelişmesinde en önemli etken yanlış ve bilinçsiz kullanım.
    Bazen soğuk algınlığında reçetesiz alınan bir antibiyotik, bazen de tedavi süresi tamamlanmadan bırakılan ilaç, bakterilere direnç kazandırıyor.
    Ayrıca:

    • Hayvancılıkta kontrolsüz antibiyotik kullanımı,
    • Hijyen eksiklikleri,
    • Gereksiz antibiyotik profilaksisi,
    • Hastane ortamında yetersiz enfeksiyon kontrol önlemleri
      bu direncin yayılmasını hızlandırıyor.


    Antibiyotikleri doğru kullanmak neden bu kadar önemli?

    Antibiyotikler yalnızca bir “ilaç” değil; toplumun ortak sağlığını ilgilendiren bir kaynak.
    Her yanlış kullanım, gelecekte bir başkasının enfeksiyon tedavisini zorlaştırabilir.
    Bir antibiyotik, sizi iyileştirirken başka bir bakteriye direnç kazandırabilir.
    Bu nedenle antibiyotikler yalnızca doktor önerisiyle, doğru dozda ve belirtilen sürede kullanılmalıdır.


    Antibiyotik Direnci Çağında Cerrahi Güvenliği Nasıl Sağlarız?

    Cerrahi tedavilerde başarının yalnızca operasyonla sınırlı olmadığını biliyoruz.
    Hastaların güvenli iyileşme süreci, ameliyat öncesi ve sonrası alınan enfeksiyon önlemleriyle doğrudan ilişkilidir.
    Antimikrobiyal direncin artması ise, bu süreci her zamankinden daha hassas hale getiriyor.

    Cerrahi ekipler, hastaların enfeksiyonlardan korunmasını sağlamak için şu uygulamalara büyük özen göstermelidir:

    • Ameliyat öncesi ve sonrası uygun antibiyotik profilaksisinin dikkatle planlanması,
    • Sterilizasyon ve hijyen protokollerinin eksiksiz uygulanması,
    • Mikrobiyoloji laboratuvarlarıyla koordineli çalışarak direnç haritalarının sürekli güncellenmesi.

    Bu yaklaşımlar, sadece hastaların değil, tüm sağlık ekibinin güvenlik kalkanını güçlendirir.
    Unutulmamalıdır ki, cerrahi başarı yalnızca doğru teknikle değil, doğru koruma ile de mümkündür.



    Dünyada neler yapılıyor?

    Birçok ülke “Ulusal Antimikrobiyal Direnç Eylem Planı” çerçevesinde laboratuvar altyapılarını güçlendiriyor, ilaç izleme sistemlerini geliştiriyor ve farkındalık kampanyaları yürütüyor.
    Amaç, hem antibiyotik kullanımını denetlemek hem de toplumda bilinç düzeyini artırmak.


    Antibiyotikler, doğru kullanıldığında hayat kurtarır.
    Ancak gereksiz her antibiyotik, gelecekteki bir tedaviyi zorlaştırabilir.
    Dirençli bakterilerle mücadele yalnızca laboratuvarlarda değil, her bireyin farkındalığında başlar.

    Bu nedenle:

    • Doktor önerisi olmadan antibiyotik kullanmayın.
    • İlacınızı erken bırakmayın.
    • Gereksiz antibiyotik talep etmeyin.

    Küçük bir dikkat, büyük bir geleceği koruyabilir.


    Hızlı Randevu Al
    Bizimle İletişime Geçin

    İlgili İçerikler
    Ara Onlıne Randevu
    Canlı Destek
    -
    Canlı Destek